... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

Dalsze zmiany wprowadzono do trzeciego wydania, o kt�re zwr�ci� si� do redaktora ksi��ki i jej autor�w Pa�stwowy Zak�ad 13 Wydawnictw Lekarskich. Postanowiono uzupe�ni� tre�� nast�puj�cymi rozdzia�ami: kokcidioza przewodu pokarmowego, promie-nica, borelioza, zaka�enia wywo�ane przez Papilloma virus, condylomata acuminata, zasady przeprowadzania dezynfekcji, zasady przeprowadzenia sterylizacji materia�u i sprz�tu medycznego. Dokonano r�wnie� zmiany tytu��w trzech rozdzia��w i rozszerzono zesp� autor�w. Ksi��ka jest pomy�lana przede wszystkim jako vademecum dla lekarzy praktyk�w i pracownik�w s�u�by sanitarno-epidemiologicznej. Nie mo�e ona sprosta� wymaganiom podr�cznika akademickiego, co wymaga�oby znacznego rozbudowania strony klinicznej. Jednak�e jako uzupe�nienie podr�cznik�w klinicznych, ksi��ka powinna s�u�y� zar�wno praktyce lekarskiej w zapobieganiu i zwalczaniu chor�b zaka�nych i paso�ytnicznych, jak i jako �r�d�o informacji, dla student�w medycyny i lekarzy. Jan Kostrzewski 15 AIDS (\ACQUIRED IMMUNODEFICIENCY SYNDROME) - ZESPӣ NABYTEGO UPO�LEDZENIA ODPORNO�CI j t INNE POSTACIE ZAKA�ENIA HIV (HUMAN IMMUNO-l^EFICIENCY VIRUS) 1. Okre�lenie. Choroba znana jako AIDS w krajach o zasi�gu j�zyka angielskiego, jako SIDA - w krajach o zasi�gu j�zyka francuskiego, jako SPID - w krajach o zasi�gu j�zyka rosyjskiego, jest ko�cz�c� si�, jak dot�d, zgonem, postaci� zaka�enia HIV (Human immunodeficiency virus), kt�ry powoduje upo�ledzenie odporno�ci kom�rkowej. Wirus ten, po zaka�eniu przed wyst�pieniem AIDS, mo�e ponadto wywo�a� inne postacie zaka�enia, tj. stan bezobjawowego nosicielstwa, limfadenopati� uog�lnion� oraz zesp� okre�lony jako ARC (AIDS Related Complex). 2. Charakterystyka kliniczna. Wirus po zaka�eniu utrzymuje si� w organizmie cz�owieka do ko�ca �ycia. Cz�owiek ten mo�e zaka�a� innych. Po kilku tygodniach od wtargni�cia do organizmu mog� wyst�pi� na og� kr�tkotrwa�e objawy zwi�zane z zaka�eniem (gor�czka, objawy mononukleozopodobne rzadziej nuerologiczne). Po up�ywie oko�o 8 tygodni (rzadziej po d�u�szym okresie) od zaka�enia pojawiaj� si� przeciwcia�a, kt�re utrzymuj� si�, podobnie jak wirus, do ko�ca �ycia (ewentualny spadek w okresie agonalnym). Od momentu pojawienia si� przeciwcia� zaka�enie mo�e by� rozpoznane rutynowo stosowanymi testami serologicznymi. Natomiast do chwili pojawienia si� przeciwcia� nie ma mo�liwo�ci wykrycia zaka�enia rutynowo stosowanymi testami, mimo, �e cz�owiek ten mo�e stanowi� �r�d�o zaka�enia dla innych os�b. (Testy pozwalaj�ce stwierdzi� obecno�� HIV lub jego antygen�w nie s� stosowane rutynowo). W zasadzie rozr�nia si� cztery postacie zaka�enia HIV: 1. bezobjawowe nosicielstwo; 2. limfadenopathia uog�lniona, kt�r� mo�na rozpozna� w�wczas, gdy u osoby zaka�onej stwierdza si� powi�kszenie w�z��w 16 ch�onnych w dwu odleg�ych od siebie miejscach z wy��czeniem okolicy pachwinowej, najcz�ciej w�z��w szyji i karku, utrzymuj�ce si� przez okres co najmniej 3 miesi�cy; 3. ARC (AIDS related complex) - utrzymuj�ca si� przez co najmniej miesi�c biegunka, astenia, gor�czka (sta�a lub okresowa), utrata masy cia�a (powy�ej 7 kg lub powy�ej 10 % nale�nej), nocne poty, kaszel, rzadziej �wi�d sk�ry lub wysypka; 4. AIDS, kt�rego objawy kliniczne s� zwi�zane g��wnie z wyst�pieniem powik�a� typowych dla stan�w upo�ledzonej odporno�ci kom�rkowej. Powik�aniami tymi mog� by�: - zaka�enie oportunistyczne dotycz�ce g��wnie p�uc, m�zgu, opon m�zgowo-rdzeniowych oraz przewodu pokarmowego. Stwierdza si� je u 60-70 % chorych. Najcz�ciej wyst�puj� zapalenia p�uc wywo�ane przez Pneumocystis carinii. Ponadto wyst�puj� zaka�enia wywo�ane przez inne pierwotniaki, grzyby, bakterie, wirusy (jak np. Aspergillus, Candida, Cryptococcus neoformans, CMV i inne wirusy grupy herpes, mykobakterium avium intracellulare, Nocardia i Toxoplasma), a tak�e w niekt�rych krajach stosunkowo cz�sto gru�lica p�uc i pozap�ucna. Chorzy ci prze�ywaj� przeci�tmie oko�o 6 miesi�cy. Okres prze�ycia praktycznie nie przekracza 2 lat; - procesy nowotworowe, kt�re stwierdza si� u 10-25 % chorych. Najcz�ciej jest to rozsiana-agresywna posta� mi�saka Kaposi'ego (sk�rna i trzcwna). Stwierdzono ponadto inne nowotwory (ch�oniaki nieziarnicze, raki jamy ustnej, odbytu, bia�aczki). U chorych z mi�sakiem Kaposi'ego �redni okres prze�ycia wynosi 16-17 miesi�cy. Okres 2 lat prze�ywa 25% chorych. - stwierdza si� zachorowania powik�ane zar�wno zaka�eniami oportunistycznymi jak i procesami nowotworowymi. S� to ci�ko przebiegaj�ce przypadki. Ponadto wyst�puj�: - postacie przebiegaj�ce z encefalopati� objawiaj�c� si� daleko posuni�tym ot�pieniem jako wynik dzia�ania HIV na centralny uk�ad nerwowy. - postacie przebiegaj�ce z du�ego stopnia og�lnym wynisz- 17 W tej postaci choroby (AIDS) nie spostrzegano powrotu odporno�ci kom�rkowej, cofni�cia si� objaw�w encefalopatii lub uog�lnionego wyniszczenia do normy. Choroba ko�czy si� zgonem. W przebiegu choroby obserwuje si� nast�puj�ce odchylenia w wyniku bada� laboratoryjnych: zwi�kszenie limfocyt�w T sup-resorowych i zmniejszenie liczby limfocyt�w T pomocniczych, a w skutek tego zmniejszenie warto�ci stosunku liczby limfocyt�w T pomocniczych do liczby limfocyt�w T supresorowych. Stosunek ten, kt�ry u zdrowych ludzi wynosi l, 4-2, 5 zmniejsza si� do 0,6 lub ni�ej. Ponadto wyst�puje niedokrwisto��, leukopenia, trombocytopenia, limfopenia, zmniejszony odczyn blastyczny limfocyt�w krwi obwodowej w stosunku do mitogen�w (np. fitohemaglutyniny), anergia sk�rna wobec zespo�u antygen�w testowych (np. tuberkulina, candida, t�ec, �winka) oraz miernie zwi�kszone st�enie kr���cych kompleks�w immunologicznych. W badaniu histopatologicznym powi�kszonego w�z�a ch�onnego we wczesnym okresie limfadenopatii spostrzega si� obraz nieswoistej aktywacji. 3. Czynnik etiologiczny. Wirus nale��cy do retrowirus�w, blisko spokrewniony z wirusem HTLY-I uwa�anym za czynnik etiologiczny bia�aczki z kom�rek T os�b doros�ych i z wirusami wywo�uj�cymi upo�ledzenie odporno�ci u ma�p (SIV). Na kongresie AIDS (czerwiec 1986 r.) ustalono jednolit� jego nazw�: HIV - Hu-man Immunodeficiency Virus (poprzednie nazwy: HTLV-III lub LAV). Jest to wirus limfotropowy niszcz�cy limfocyty pomocnicze T. W budowie jego wyr�nia si� cz�� powierzchniow� (otoczk�) i rdzeniow� zawieraj�c� DNA i odwrotn� transkryptaz�. Stosunkowo �atwo ulega zmianom mutacyjnym zw�aszcza w obr�bie antygen�w cz�ci powierzchniowej. Wyr�nia si� obecnie szczepy klasyczne zwane HIV[ i szczepy zmienione antygenowe zwane HIV2, stwierdzone zw�aszcza w zachodniej Afryce, a w Europie szczeg�lnie w Portugalii, HIV jest wra�liwy na czynniki zewn�trzne. Temperatura 56�C inak-tywuje go w ci�gu 30 min. Spo�r�d �rodk�w dezynfekcyjnych przejawiaj� szczeg�ln� skuteczno�� zwi�zki zawieraj�ce czynny chlor. 18 4. Rezerwuar zarazka. Cz�owiek. 5. �r�d�o zaka�enia. Zaka�ony cz�owiek od ok