... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

Wygl�da�a ta ksi�ga jak Ewangelja na o�tarzu podczas mszy. Drewniany, bia�y krzy� i �wieca mizerna, �ojowa po ka�dej jego stronie, czyni�y sprz�t ten podobnym do cichego, biednego o�tarza, takiego, kt�ry B�g najwi�cej kocha i nad kt�rym unosi si� zawsze. Wizerunek Ducha �w. zast�powa� wizerunek Bia�ego Or�a, wymalowany na czerwonej jakiej�, porwanej i postrz�pionej na brzegach chu�cie, rozwieszonej na �cianie; by�a to jedyna ozdoba tej izdebki, lecz tak w ponurej biedocie swojej dostojna i tak w dumie swojej wznios�a, �e�my przez chwil� wzroku od niej nie mogli oderwa�. Opodal sta�o krzes�o i co� na kszta�t �aweczki, na kt�rej le�a�y rozmaite narz�dzia stolarskie w niewielkiej ilo�ci i kilkadziesi�t drewnianych zabawek dziecinnych, prymitywnie i surowo wykonanych. By�y to takie biedne zabawki, kt�re czasem jaki� stary cz�owiek sprzedaje, przystan�wszy na rogu ulicy, i demonstruje przechodniom niewymy�lny dowcip ich ruch�w. Te by�y w�a�nie takie, wi�c na ka�dym ko�cu ma�ej deseczki wyrze�biony scyzorykiem nied�wiadek, kt�ry hu�ta drugiego, i w chwili, gdy si� nachyli�, uderza m�otkiem drewnianym w drewniane kowade�ko; taki sam ruch wykonuj� na innej deseczce dwaj �o�nierze, na innej dwie kury dziobi� zn�w kawa�ek drewienka. Przy �cianie przeciwleg�ej "naszej" �cianie, sta�o ��ko, z rodzaju tych, na kt�rych cz�owiek kona zwykle ca�e �ycie i umrze� nie mo�e, biedne, drewniane, ledwie zbite �o�e. Ma ��ku siedzia� "on". Plecami by� zwr�cony do nas i opar�szy g�ow� o �cian�, patrzy� w okno. Widocznie nie wstawa� dzi� jeszcze, lecz to by�o dziwne, �e siedzia� w ��ku zupe�nie ubrany. Nogi mia� nakryte jak�� nieszcz�sn� ko�derk�, kt�ra z trudem trzyma�a si� w�asnej ca�o�ci, g�rna za� cz�� cia�a przybran� by�a w paltot z podniesionym ko�nierzem. Zrozumieli�my szybko ten dziwny str�j, niezwyczajny w ��ku, poznawszy temperatur� tego mieszkania: na dworze musia�a by� Riwiera przy dwudziestostopniowym mrozie, wobec tej lodowatej atmosfery, od kt�rej zdaje si�, sprz�ty skrzep�y i �ciany si� niesamowicie szkli�y. Piec tu by� podobny do naszego, lecz by� to wulkan przed wiecami wygas�y; wia�o tu od okna, od powa�y, od pod�ogi, zewsz�d, zrozumieli�my wi�c, �e jedyn� ucieczk� tego nieszcz�snego "eremity" by�o ��ko. Zdj�a nas taka lito��, �e mnie si� wy� chcia�o. Szczygie� mia� w oczach �zy. Nie by�o i nam dobrze na �wiecie, lecz pal licho! - by�o nas przynajmniej dw�ch, m�odych i zdrowych, ten za� by�, zdaje si�, stary, bo g�ow� mia� siw�. Chyba, �e to szron, co si� przez wybit� szyb� do tej strasznej izby wcisn��, tak mu g�ow� biedn� pobieli�, �e posiwia�a. O, Bo�e, Bo�e mi�o�ciwy! �le si� dzieje, �e bieda jest cicha i pokorna wedle nakazu bo�ego, powinna bowiem wo�a� i krzycze� i i�� i w oczy, w plugawe oczy ludzkie ciska� sw�j nagi wstyd i ha�b� swoj�; g��d i n�dza i rozpacz ub�stwa mie� winny oczy takie, aby razi�y i aby siek�y jak biczem, jeden bowiem cz�owiek biedny jest ha�b� wszystkich, jest zbrodni� powszechn�, jest grzechem wsp�lnym, o pomst� wo�aj�cym. N�dza ludzka powinna by� bezwstydna, aby bezwstydnym przez to przesta� by� cz�owiek bogaty. N�dza i ub�stwo jest obraz� �ycia, za� Hiob pokorny jest jego wrzodem, a syto�� faryzejska powiada: nie nale�y przeszkadza� Panu, kt�ry wie, co czyni i chce do�wiadcza� Hioba! Wstyd, wstyd i ha�ba, a� si� dusza wzdryga i rozpacz nap�ywa w serca i za gard�o ci�nie, �e si� nie p�aka� chce, lecz z�orzeczy� i kl�� wszystkich i wszystko, i �wiat i ludzi, kt�rzy poszli po�ywa� w spokoju dary bo�e, orzek�szy, �e n�dzy jest zbyt wiele ha �wiecie, aby j� mo�na -by�o uleczy�. A po�ywienie ich nie zamieni�o im si� w kamie�