... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

Dusza ludzka poznaje sam siebie poprzez swoje my[lenie, które jest jej wBa[ciw czynno[ci8, doskonale ujawniajc jej moc i natur. Nie zdoBa jednak pozna doskonale mocy i natury jestestw niematerialnych ani poprzez czynno[ my[lenia, ani poprzez inne rzeczy znajdujce si w [wiecie materialnym, gdy| one nie dorównuj ich mocy. Na 4. [Rozró|niamy rodzaj naturalny i logiczny] Stworzone jestestwa niematerialne i jestestwa materialne nie nale| do jednego rodzaju naturalnego, gdy| nie w tym samym znaczeniu wystpuj u nich mo|no[ i materia. Nale| jednak do jednego rodzaju logicznego, mianowicie do dziaBu substancji, jestestwa; /54/ a jestestwa niematerialne nale| tak|e doD z tego powodu, |e ich sedno, czyli istota nie jest ich istnieniem. Natomiast Boga i rzeczy materialnych nie Bczy spoBem ani rodzaj naturalny, ani rodzaj logiczny, gdy| - jak wy|ej uzasadniono9 - Bóg nie jest objty |adnym rodzajem. Std te| z podobieDstw rzeczy materialnych mo|na co[ nieco[ dowiedzie si o anioBach i to na sposób twierdzenia czego[ o nich, przy czym znajomo[ ta ujmuje tylko tre[ wspóln rodzajow n a nie gatunkow. Bo gdy chodzi o Boga, to w |aden sposób nie mo|na [z tych podobieDstw] dowiedzie si czego[ o Nim [na sposób twierdzenia]. ArtykuB 3 CZY BÓG JEST TYM, CO LUDZKI UMYSA POZNAJE JAKO PIERWSZE ? Zdaje si, |e Bóg jest pierwszym, co ludzki umysB poznaje, bo: 1. To poznajemy jako pierwsze, w czym poznajemy wszystko inne i poprzez co wydajemy sd o innych. Tak np. oko jako pierwsze poznaje [wiatBo, a my[l - pierwsze zasady. Lecz wedBug Augustyna1 my poznajemy wszystko w [wietle pierwszej prawdy i poprzez ni o wszystkim sdzimy. A wic Bóg jest tym, co pierwsze poznajemy. 37 2.  To, z powodu czego co[ jest, istnieje w wiekszym stopniu 2. Lecz Bóg jest przyczyn wszelkiego naszego poznania. Wszak to On sam jest  [wiatBo[ci prawdziw, która o[wieca ka|dego czBowieka na ten [wiat przychodzcego 3. A wic Bóg jest tym, co jako pierwsze i co najbardziej poznajemy. 3. Pierwsze, co poznajemy w obrazie, jest wzorzec, wedBug którego obraz jest utworzony. Lecz zdaniem Augustyna4 w naszym umy[le znajduje si obraz Boga. Zatem pierwsze, co poznajemy w naszym umy[le, jest Bóg. Wbrew temu s sBowa Jana:  Boga nikt nigdy nie widziaB 5. Odpowiedz: Je|eli ludzka my[l - w stanie obecnego |ycia - nie zdoBa, jak to ju| powiedziano6, poznawa stworzonych jestestw niematerialnych, to tym mniej zdoBa pozna istot jestestwa niestworzonego. Std nale|y bezwzgldnie odpowiedzie, |e Bóg nie jest pierwszym, co poznajemy. Raczej do poznania Boga dochodzimy ze stworzeD, stosownie do sBów ApostoBa:  Niewidzialne Jego przymioty ... staj si widzialne dla umysBu przez Jego dzieBa 7. Bowiem pierwszym, co my w stanie obecnego |ycia poznajemy, jest sedno rzeczy materialnej. Ono ton jak tylekro ju| powtarzali[my8, jest przedmiotem naszej my[li. Na 1