... masz przeĹźywaÄ Ĺźycie, a nie je opisywaÄ.
Z tego zwišzku narodził się syn, Aleksy, który objšł tron po ojcu1. Trwajšca nadal okupacja polska znacznych połaci kraju, zwłaszcza Smoleńska, była nie do przyjęcia dla większoci Rosjan. W 1621 roku Polska prowadziła wojnę ze Szwecjš na północy i z imperium otomańskim na południu. Sšdzšc, że oto nadarza się sposobnoć rewizji niekorzystnych postanowień rozejmu dywiliń-skiego, dzięki któremu odzyskał wolnoć, Filaret otrzymał aprobatę Soboru Ziemskiego i wypowiedział wojnę Polsce. Rosyjskie siły zbrojne były jeszcze zbyt słabe, by podejmować zadania na szerokš skalę, lecz skoro Polska uwikłana była w działania wojenne z dwoma silnymi przeciwnikami z obu stron, odzyskanie Smoleńska wydawało się możliwe. Jednak Polacy pokonali Turków pod Chocimiem, uwalniajšc wojska, które mogły skutecznie bronić zdobyczy terytorialnych na wschodzie. Po mierci Zygmunta III Wazy w 1632 roku Filaret podjšł ponownie próbę odzyskania Smoleńska. Trzydziestodwutysięczne siły rosyjskie oblegały miasto przez osiem miesięcy, po czym nowy król Polski Władysław IV, również pretendujšcy do rosyjskiego tronu, przyszedł miastu z odsieczš i rozgromił wojska rosyjskie. Tej upokarzajšcej klęsce towarzyszyły twarde żšdania nowego polskiego władcy. Car Michał został zmuszony do zrzeczenia się wszelkich pretensji do Liwonii (Inflant), Estonii i Kurlandii, a także do zapłacenia Polsce kontrybucji wojennej w wysokoci dwudziestu tysięcy rubli. Jedynym pocieszeniem dla Michała było ustępstwo ze strony Władysława, który zgodził się zaprzestać używania tytułu cara Rosji. ť ł Gdy Filaret w 1619 roku wrócił do Rosji z polskiej niewoli, stwierdził, że jego syn znajduje się pod przemożnym wpływem rodu Sałtykowów, znanego z licznych dworskich intryg. Jego członkom, skoligaconym z matkš Michała, udało się odizolować cara od wpływów innych rodów i wykorzystać swoje przywileje do szybkiego wzbogacenia się. Korzystajšc z władzy współcara, Filaret natychmiast ' Car Michał był żonaty dwukrotnie. Pierwsza żona, księżniczka Maria Dołgoruka, polubiona we wrzeniu 1624 r., zmarła jednak już po czterech miesišcach. W roku 1626 car wstšpił ponownie w zwišzek małżeński. Jego wybrankš była tym razem córka ubogiego szlachcica Jewdokia Streszniewa, która mu dała dziesięcioro dzieci. 167 wygnał ich na Syberię, jednak po mierci ojca w 1633 roku car Michał przywrócił Sałtykowów do łask, włšcznie z poprzedniš pozycjš na dworze. Większoć chłopów pracowała na ziemiach będšcych własnociš Cerkwi, bojarów, posiadaczy ziemskich lub cara. Za uprawę ziemi musieli opłacać czynsz dzierżawny w naturze lub w pienišdzu. Chociaż z formalnego punktu widzenia byli wolni, zwykle zadłużenie u posiadaczy uniemożliwiało im zmianę miejsca zamieszkania. Car Borys Godunow zabronił włacicielom wielkich majštków ziemskich uprowadzania chłopów z mniejszych posiadłoci, należšcych zwykle do szlachty, która otrzymała swoje ziemie od cara w zamian za zobowišzanie do wystawiania oddziałów w czasie wojny. Zarzšdzenie to miało ukrócić powszechnš wród co bogatszej szlachty praktykę porywania lub wykupywania chłopów z mniejszych majštków, co było powodowane dokuczliwym brakiem ršk do pracy na roli. Borys ograniczył także do pięciu lat czas, w którym posiadacz ziemski mógł starać się o odzyskanie chłopa zbiegłego z jego majštku. Po okresie wielkiej smuty, kiedy to drastycznemu obniżeniu uległa liczba ludnoci, ci za, którzy przeżyli, rozpierzchli się po najodleglejszych rejonach imperium, brak siły roboczej stał się na tyle dolegliwy, że posiadacze ziemscy wymogli na carze Michale przedłużenie okresu, w jakim można się było ubiegać o powrót zbiegów. W 1634 roku car przedłużył go do dziesięciu lat, w 1642 roku za dodał jeszcze pięć lat, co skutecznie rozwiało jakiekolwiek złudzenia co do wolnoci chłopów w Rosji. Odtšd swobodna uprawa roli i możliwoć przenoszenia się z miejsca na miejsce stały się nieziszczalnym marzeniem milionów Rosjan