... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
wykona³ cykl albumów z kostiumami poi. i widoki Pu³aw, maj¹ce wartoœæ dokumentaln¹. Charakteryzowa³y siê one realistycznym zaciêciem i sugestywnoœci¹ kreski. W tej samej, rodzajowej poetyce N. malowa³ te¿ sceny z ¿ycia Pary¿a. Uczniami N. byli w Polsce A. Or³owski oraz rysownik i grafik M. P³oñski. Z. Batowski Norblin, Lwów 1911. Nowicki Maciej, ur. 1910 na Syberii, zm. 1951 w Egipcie, architekt. Studiowa³ na Politechnice Warszawskiej. Po II wojnie œwiatowej pracowa³ w Biurze Odbudowy Stolicy. Od 1948 profesor w Szkole Architektury w Raieigh w Stanach Zjednoczonych. Zaprojektowa³ gmach Województwa w £odzi (z R. So³tyñskim), dom turystyczny w Augustowie, poi. pawilon na Wystawê Œwiatow¹ w Nowym Jorku (1939), a tak¿e liczne wnêtrza; zajmowa³ siê te¿ grafik¹ u¿ytkow¹ (plakaty, ilustracje ksi¹¿kowe). Po II wojnie œwiatowej bra³ udzia³ (z E. Saarinenem) w projektowaniu budynków uniwersytetu w Bran-dais i gmachu Organizacji Narodów Zjednoczonych w Nowym Jorku (projekt nie zrealizowany) zrealizowa³ pawilon wysta-wowo-widowiskowy Paraboleum w Ra- leigh, oœrodek handlowy w Los Angeles. Wykona³ równie¿ urbanistyczne projekty miasta Czandigarh w Indiach oraz projekt koœcio³a i internatu dla ociemnia³ych w Laskach pod Warszaw¹. T. Barucki Maciej Nowicki, Warszawa 1980. Nowosielski Jerzy, ur. 1923 w Krakowie, malarz, teoretyk sztuki, œwiecki teolog prawos³awny. Naukê rozpocz¹³ w 1940 w okupacyjnej namiastce akademii, w tzw. Kunstgewerbeschule w Krakowie. Pozna³ tam artystów skupionych wokó³ T. Kantora: S. Brzozowskiego, K. Mikulskiego, J. Sterna, M. Jaremê. W 1942 wst¹pi³ do nowicjatu ³awry œw. Jan Chrzciciela pod Lwowem, który opuœci³ po kilku miesi¹cach. W Muzeum Ukraiñskim we Lwowie zapozna³ siê z malarstwem ikon. Po II wojnie œwiatowej rozpocz¹³ studia w Akademii Sztuk Piêknych (ASP) w Krakowie, uczestniczy³ jednoczeœnie w ruchu m³odych plastyków. W 1950-54 nie wystawia³. Od 1973 profesor ASP. N. dokona³ w swoim malarstwie twórczej syntezy tradycyjnego kanonu "ikonowego" z nowoczesnym sposobem malarskiej ekspresji. Proste i syntetyczne kompozycje buduje w równym stopniu za pomoc¹ œrodków abstrakcyjnych jak i realistycznych J. Nowosielski Dziewczyny na statku, 1981 Nowosielski (Bitwa o Addis Abebê, cykl Villa dei Mis-teri). Maluje równie¿ ikony i polichromie cerkiewne i koœcielne (koœció³ Ducha Œwiêtego w Tychach, koœció³ w Weso³ej pod Warszaw¹). N. nale¿y do najwybit niejszych poi. malarzy wspó³czesnych, akcentuj¹cych rolê sztuki w przekazywaniu treœci duchowych. J. Nowosielski Innoœæ prawos³awia. Warszawa 1991. Z. Podgórzec Wokal ikony. Rozmowy z Jerzym Nowosielskim, Warszawa 1985. o Oldenburg C³aes, ur. 1929, amer. rzeŸbiarz i grafik, pochodzenia szwedzkiego, przedstawiciel pop-artu. Obywatelstwo amer. uzyska³ w 1953. Studiowa³ w Yale Univer-sity w New Haven, a nastêpnie w szkole artystycznej w Chicago. W 1956 osiad³ w Nowym Jorku, gdzie zetkn¹³ siê z amer. malarzami i twórcami happeningów A. Kaprowem, J. Dinem oraz G. Sega-lem. Wspólnie z nimi aran¿owa³ happeningi i environment, których tematem by³a wegetacja cz³owieka wœród otaczaj¹cych go przedmiotów. W 1961 otworzy³ sklep (The Storê), w którym oferowa³ malowane, gipsowe repliki œrodków spo¿ywczych i sprzêtów domowych (m.in. powiêkszone gipsowe sandwicze). Zosta³y one uznane za najbardziej radykalne wyzwanie wobec publicznoœci, jakie wysz³o z krêgu pop-artu. Równie szokuj¹ce by³y "miêkkie rzeŸby": maszyny do pisania, umywalki, no¿yce wykonane z miêkkich tworzyw, wype³nione g¹bk¹ oraz ogromnych rozmiarów absurdalne "pomniki" przedmiotów codziennego u¿ytku (Gigantyczny worek do lodu, Szminka do ust). W twórczoœci O. du¿¹ rolê odgrywa ironia i dystans wobec wartoœci kultury masowej, jak równie¿ wyczucie mo¿liwoœci operowania skal¹ dla uzyskania nowych, zaskakuj¹cych efektów. U. Czartoryska Od pop-artu do sztuki konceptualnej, Warszawa 1973. Or³owski Aleksander, ur. 1777 w Warszawie, zm. 1832 w Petersburgu, rysownik, malarz, ilustrator, grafik. Dziêki protekcji I. Czartoryskiej, oddany we wczesnej m³odoœci na naukê rysunku. Nastêpnie trafi³ do warszawskiej pracowni J. P. Nor-blina. Bra³ udzia³ w powstaniu koœciuszkowskim, a jego prace z tego okresu s¹ kronikarskim zapisem powstania. Od ok. 1802 przebywa³ na Litwie, sk¹d przez Gdañsk uda³ siê na sta³e do Petersburga. Jako nadworny rysownik-batalista wielkiego ksiêcia Konstantego by³ zwi¹zany z dworem carskim i jego krêgami, na których zamówienie pracowa³. Utrzymywa³ stosunki z poloni¹ petersbursk¹ (wspomniany przez A. Mickiewicza w Panu Tadeuszu). Cz³onek Towarzystwa Naukowego w Krakowie. W 1809 za Biwak Kozaków uzyska³ tytu³ akademika. Podczas pobytu w Warszawie, pod wp³ywem Nor-blina rysowa³ wypadki powstañcze oraz liczne studia rodzajowe (sceny z ¿ycia miejskiego i poi. wsi), wykazywa³ zaciêcie realistyczne, zmys³ obserwacji, a w scenach figuralnych sk³onnoœæ do karykatury; w okresie póŸniejszym ujawni³a siê ona w pe³ni w licznych "typach charakterystycznych". W Rosji tworzy³ g³. sceny batalistyczne, podejmowa³ te¿ czêsto motyw jeŸdŸca wschodniego (Tatara, Czer-kiesa itp.), w duchu romantycznego orien-talizmu. By³ mistrzem o³ówkowego lub wykonywanego tuszem wra¿eniowego szkicu