... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
W latach dziewięćdziesiątych skupiała około 35 tys. członków. [R. Herbut] PARTIA REPUBLIKAŃSKA (Republican Party — RP) — amerykańska partia polityczna o konserwatywnej tożsamości, której początki sięgają lat czterdziestych XIX stulecia,, kiedy na tle sporu o przyszłość niewolnictwa różnicowała się amerykańska scena polityczna. Z gorącej dyskusji i licznych rozłamów wyłoniła się ostatecznie w roku 1854 Partia Republikańska. Jej 167 Partia Republikańska działacze w okresie wojny secesyjnej i upadku wigów (partii opozycyjnej wobec -» Partii Demokratycznej — DP) zaoferowali dość atrakcyjny program wychodzący naprzeciw postulatom abolicjonistów, walczących z niewolnictwem. Odpowiadał on też szerokim kręgom społecznym, domagającym się ukrócenia spekulacji i nadużyć. Utworzenie Partii Republikańskiej oznaczało umocnienie drugiego filaru w amerykańskim systemie partyjnym (zob. -» system partyjny Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej).,Okres do 1932 r. to czas dominaq'i Partii Republikańskiej. Staje się ona jednocześnie partią ludzi zamożnych. Później RP przeżywa kryzys i nie osiąga imponujących wyników w wyborach. Polepszenie pozycji republikańskich następuje dopiero po II wojnie światowej wraz z narastającą ofensywą komunizmu w świecie (Chiny, Korea, Wietnam, Kuba). Towarzyszyły temu dwa kolejne zwycięstwa D. Eisenhowe-ra w wyborach prezydenckich. W latach 1974-1996 (12 elekqi) partia zdobywała przeciętnie 45,3% głosów w wyborach do Izby Reprezentantów (House of Represen-tatives). W tym okresie tylko raz udało się jej przekroczyć próg 50% głosów (1994 r. — 51,5%) i był to jeden z dwóch przypadków, gdy uzyskała status pierwszej siły politycznej w izbie niższej Kongresu (w wyborach w 1996 r. uzyskała mniej głosów niż Partia Demokratyczna, jednak zdobyła więcej miejsc w Izbie Reprezentantów). W latach 1974-1996 dysponowała średnio blisko 41% mandatów, zdobywając ich najwięcej w wyborach w 1994 r. (230), zaś najmniej — w wyborach w 1976 r. (143). Partia Republikańska jako partia typu wyborczego (zob. -» partia wyborcza Jjiie formułuje ogólnopartyjnego programu, określającego kierunki jej działalności. Program posiada raczej charakter instrumentalny i podporządkowany jest zadaniom konkretnej kampanii wybonzej, i m.in. dlatego, w licznych kampaniach, różnice pomiędzy programami partii bio- rącymi udział w wyborach są czysto pozorne, pomimo dużej zaciętości walki politycznej. Lata siedemdziesiąte przyniosły zjawisko, które można nazwać ideologizacją partii amerykańskich. Wyraża się to w oddalaniu od politycznego centrum i w kształtowaniu się dwu ideologicznie zróżnicowanych bloków, tj. liberalnego z Partią Demokratyczną i konserwatywnego z Partią Republikańską. Zjawisko to uzewnętrzniło się w całej pełni wraz z wysunięciem kandydatury, a następnie dwukrotnym zwycięstwem R. Reagana w wyborach prezydenckich. Istotnymi punktami platformy wyborczej Republikanów, uchwalonej w 1984 r. w Dallas (widocznymi również w wystąpieniach R. Reagana) były problemy powrotu do tradycji, do wartości rodzinnych i religijnych, do kultu przedsiębiorczości i pracy, wiara w szczególne przeznaczenie i posłannictwo USA w świecie i związana z tym konieczność wzmocnienia jej prestiżu, sprawy ograniczenia biurokracji i zmniejszenia podatków. W amerykańskim systemie partyjnym nie występuje problem członkostwa w znaczeniu europejskim. .?Jig.ma.. tu przyjęć w poczet członków partii, nie ma legitymaq'i, składek itp. Za członków partii uważa się tych, którzy w kolejnych wyborach głosują na wszystkich kandydatów wystawionych przez daną partię. Inny rodzaj członków to ci, którzy utożsamiają się z poglądami danej partii w podstawowych kwestiach, jednak nie zawsze akceptują konkretną platformę wyborczą partii lub aktualnych kandydatów wysuniętych przez partię. W takich wypadkach głosują oni na kandydatów partii opozycyjnej. Symbolem Partii Republikańskiej jest słoń. IB.SzmulikiR.Herbutl Literatura: E. Gdulewicz, W. Kręcisz, W. Orłowski, W. Skrzydło, W. Zakrzewski, Ustroje państw współczesnych, Lublin 1997. 168 Partia Socjaldemokratyczna A. Jamroz (red.), Systemy polityczne rozwiniętych krajów kapitalistycznych, Warszawa 1989. K. A. Wojtaszczyk, Współczesne systemy partyjne, Warszawa 1992. PARTIA REPUBLIKAŃSKA (Parti Rśpu-blicain — PR) — centrowa i liberalna francuska partia polityczna stworzona w maju 1977 r. w oparciu o kilka mniejszych organizacji i partii politycznych, z których największą była Narodowa Federacja Niezależnych Republikanów (Federation Na-tionale des Republicains Indipendants — FNRI), stworzona w 1966 r. przez V. Gi-scard d' Estaing. W skład nowej partii weszły ugrupowania, które poparły kandydaturę V. Giscard d'Estaing w wyborach prezydenckich w 1974 r. PR można zaliczyć do rodziny -» partii liberalnych 0 orientacji socjalnej. Partia jest zwolenniczką procesu pełnej integracji Francji w ramach Wspólnoty Europejskiej, co zresztą charakteryzuje wszystkie ugrupowania wchodzące w skład -» Unii na Rzecz Demokracji Francuskiej (UDF). W wyborach w 1978 r. PR zdobyła 71 miejsc w parlamencie i weszła w skład gabinetu koalicyjnego R. Barre. W kolejnych wyborach partia zdobywała 32 mandaty (1981 r.), 59 mandatów (1986 r.) oraz 58 mandatów (1988 r.). Wchodziła w skład gabinetu koalicyjnego kierowanego przez J. Chiraca (1986-1988). W wyborach w 1993 r. PR uzyskała 104 spośród 213 mandatów UDF i weszła w skład kolejnych gabinetów koalicyjnych kierowanych przez E. Balladur (1993-1995) 1 A. Juppe (1995-1997)