... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

" (fr. - potwornie zm�czona). - Niech panie zmieni� w�dliny na konfitury, a wujeneczka niech od nalewek przejdzie do ser�w - �artowa� Waldemar. - Dobra rada! a potem ty nas b�dziesz cuci�, bo po takiej zmianie rozchorowa�abym si� na pewno. - Jak�e panie znajduj� owe produkty? - S� przewa�nie wyborne. Zw�aszcza w�dliny zas�uguj� na uznanie. - To dowodzi, �e dobrych gospody� u nas nie brakuje. Ma to dla kraju utylitarne znaczenie. Jeden z pan�w zwr�ci� si� do Waldemara: - O ile si� nie myl�, i pan, panie ordeynacie, jest ekspertem. - Tak, panie: narz�dzi rolniczych, byd�a i koni. - I jak pan opiniuje? - �e maszyny i kultywatory nasze robi� olbrzymie post�py. Wprawdzie nie do�cign�y jeszcze zagranicy, ale to wada nieustalonego systemu, brak intensywno�ci w wykonaniu. Wina ta ci��y i na obywatelach, odbiorcach. Zanadto wierzymy w zagranic�: co zagraniczne, zyskuje uznanie, a co nasze, najcz�ciej ironiczny �miech. Ale �mia� si� �atwo, trudniej dzia�a�. - Wi�c pan przeciwny jest maszynom zagranicznym? - spyta� kto� z grupy pan�w. - Bezwarunkowo, ale w naszym kraju. My powinni�my przede wszystkim dba� o to, aby w�asn� gleb� uprawia� w�asnymi narz�dziami. Im wi�kszy b�dziemy k�adli nacisk, tym ta presja da lepsze wyniki. W�wczas nasze fabryki zrozumiej�, �e trzeba post�powa�, bo jest dla kogo. Zwi�kszy si� zdolno�� producent�w, gdy si� konsumpcja rozszerzy. Lecz niepr�dko to nast�pi, mamy bowiem zbyt wielu starowierc�w Zachodu, kt�rzy s� �lepi i g�usi na nasz post�p. Wtr�ci�a si� hrabina �wilecka: - Zapomina pan, �e zagranica daje nam to, czego w kraju znale�� nie mo�emy, ka�dy za� woli zagraniczne jedwabie ni� miejscowe drelichy. - Dobrze! ale niech pani stale kupuje drelichy i rozszerzy ich wytw�rczo�� - m�wi� w przeno�ni - a z czasem dojdziemy do jedwabi�w. Jest to w naszej mocy. - Tote� pan stosuje u siebie swoje pogl�dy, s�ysza�am - odrzek�a z ironi�. - Tak, stosuj� i dobrze na tym wychodz�, a maj�tki moje cho� maj� wygl�d zupe�nie europejski, lecz przede wszystkim nasz w�asny, i tym si� ciesz� najwi�cej. To jawny dow�d, �e przy dobrych ch�ciach rezultaty by� musz�. - Jednak dawniej zagranic� pan nie pogardza�, cz�ciej przebywaj�c tam ni� tu. - Nie przecz�! Nie tylko przebywa�em, ale i hula�em tam. Lecz gdyby nie owe lata, nie mia�bym dzi� obecnego pogl�du. Hrabina umilk�a zaczerwieniona z gniewu. Nie wiedzia�a ju�, co odpowiedzie�. A panna Rita utkwi�a w niej z�o�liwo_szydercze spojrzenie, kt�re hrabin� obezw�adni�o zupe�nie. Waldemar m�wi� dalej: - Dzi�ki swym podr�om znam g��wniejsze �r�d�a cywilizacji zachodniej i �mia�o twierdz�, �e powinni�my i�� z ni� w zawody, bada� pilnie dodatnie strony i stosowa� je u nas, bo nauka i wynalazki s� dla wszystkich. Nie powinni�my tylko oddawa� obcym pieni�dzy, malowa� si� ich farbami, bo to co innego, i to zabija nasz� indywidualno��. Wytwarzajmy u siebie nie surogaty, ale rzeczy doskona�e, a przekonamy si�, �e i u nas g��w ani r�k nie zabraknie. B�dzie nam brakowa�o jedynie wytrwa�o�ci i patriotyzmu, tego za� nauczy� si� mo�emy w pogl�dowych lekcjach od Niemc�w i Anglik�w. Wiele punkt�w cywilizacji z trudno�ci� da si� u nas zastosowa�, lecz motorem do tego kultura i zawsze kultura. Gdy ona stanie si� postulatem ca�ego narodu, osi�gni�cie celu ju� niedalekie. Trestka obudzi� si� z zamy�lenia. - Ordynat ma racj�. P�ty b�dziemy pogr��eni w ciemno�ciach, a� elektryczno�� u nas stanieje jak zapa�ki. Wszyscy wybuchn�li �miechem. Waldemar zawo�a�: - Brawo, panie Trestka! jeste�my wi�c skazani na d�ugie ciemno�ci. Ale domy�lam si�, m�wi�e� pan pod przeno�ni� do o�wiaty i kultury naszej. Nie �wiecimy elektrycznie, ale i nie zapa�kowo; jedynie w pewnych okolicach lud nasz poprzestaje na owym md�ym �wiate�ku. �le si� wyrazi�em. Mniejsza o to! W�a�ciwie chcia�em powiedzie� co innego, i to o postulatach. Gdyby wszystkie postulaty mia�y doprowadza� do celu, musia�bym dosta� z�oty medal za swoj� obor�, a tymczasem przeczuwam, �e czeka mnie najwy�ej list pochwalny, i to w�tpi�. - Owszem, osi�gn�� pan mo�e z�oty medal, ale p�niej. HOdowl� prowadzi pan zaledwo od paru lat. To za ma�o! Stefcia szepn�a cicho do Rity: - Pan Trestka ma inne, wa�niejsze postulaty i r�wnie� czeka z�otej nagrody. - Dostanie, jak zawsze, grochow�. Trestka zauwa�y� ruch Stefci i domy�liwszy si� tre�ci jej s��w, kiwn�� zabawnie g�ow� w jej stron�. - Wiem, co tam pani przeciw mnie knuje, ale to ju� przestaje by� moim d��eniem. - Bardzo szcz�liwie, jak dla mnie. Ale i medalu za obor� pan nie dostanie. Ja w tym! - Szcz�ciem nie pani jest ekspertem, tylko ordynat. - A propos! jak pan znajduje hodowl� byd�a i koni? - spyta� znowu Waldemara jeden z pan�w. - Znakomicie! W�r�d byd�a i koni s� okazy najr�norodniejszych ras