... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

astral-life.pl 353 przyk³ad Willigis — wyposa¿ony przez papie¿a w szerokie prerogatywy wobec wszystkich arcybiskupów Germanii i Galii — przejmowa³ siê cesarzow¹ Teofano, gdy mu to by³o na rêkê, ukazuje tzw. spór o Gandersheim (s. 368 i nast.). By³y to rz¹dy bardziej kleru ni¿ niewiast; zw³aszcza w pierwszej po³owie 993 roku Willigis i Hildibald zdawali siê „zarz¹dzaæ Rzesz¹ samodzielnie" (Bóhmer). Ale i nadto „znaczenie obu koœcielnych regentów [...] uros³o jeszcze bardziej" (Bóhmer). Natomiast ogólne „powa¿anie dla króla podczas regencji niepe³noletniego coraz bardziej mala³o" (Glocker). Wiemy bowiem wystarczaj¹co wiele o innych dostojnikach koœcielnych, o Hattonie I z Moguncji (s. 232 i nast.) lub w XI wieku o metropolitach Adalbercie z Hamburga-Bremy i jego rywalu Annonie II z Kolonii, „jak samow³adnie i z jak¹ pych¹ zachowywali siê biskupi, gdy powierzano im coœ takiego, jak regencja Rzeszy" (Althoff), przy czym czasami zagarniali kierowanie sprawami Rzeszy faktycznie. Równie¿ arcybiskup Gizyler z Magdeburga utrzymywa³ w latach 991-994 wyraŸnie œcis³e kontakty z dworem. Nawet w wypadku mniej lub bardziej samodzielnie rz¹dz¹cych w³adców ich dalsze i bli¿sze otoczenie odgrywa³o w wielu dziedzinach kluczow¹ rolê, min. ju¿ to dlatego, ¿e bez jego poœrednictwa nikt nie mia³ dostêpu do cesarza; jego zaufani mogli zarówno dopuœciæ, jak i odmówiæ pos³uchania. Gdy Otton uzyska³ pe³noletnoœæ w 994 roku, wp³yw zarówno Adelajdy, jak i obu ksi¹¿¹t Koœcio³a, Willigisa i Hildibalda —jak mo¿na wywnioskowaæ na podstawie ich mniejszej iloœci interwencji — znacznie os³ab³. W zamian za to m³ody monarcha wyraŸnie preferowa³ innych duchownych. I tak od razu ustanowi³ Heriberta, od wczesnych lat dzieciêcych zaprzyjaŸnionego z nim kapelana, arcybiskupa Kolonii (999 -1021), kanclerzem Italii. Cztery lata póŸniej Heribert przej¹³ — znak wysokiego powa¿ania w oczach Ottona — równie¿ kancelariê niemieck¹, a wiêc rz¹dzi³ zarazem ca³ym Imperium. W roku 996 Otton nominowa³ swego kapelana i kuzyna Brunona na papie¿a, który zasiad³ nastêpnie na papieskim tronie jako Grzegorz V. Wielkim powa¿aniem m³odego w³adcy cieszy³ siê równie¿ biskup Leon z Vercelli (998 -1026), nastêpca Piotra, zamordowanego przez margrabiego Arduina z Ivrei. Leon, W³och, nale¿a³ od 996 roku do nadwornej kaplicy i obok Gerberta by³ mo¿e najwa¿niejszym doradc¹ politycznym Ottona III, przy czym jako biskup w ¿adnym wypadku nie zapomina³ o swoich korzyœciach i swojej w³adzy, na przyk³ad skonfiskowa³ dobra hrabiego Arduina i jego stronników. Du¿e znaczenie na dworze mia³ nastêpnie biskup Leodium Notker, obdarowany przez Ottona kilkoma hrabstwami i w królewskiej s³u¿bie kilkakrotnie powo³ywany na wyprawy do W³och (989-990, 996, 998-1002). Czêsto bra³ udzia³ w sprawach pañstwowych i innych przedsiêwziêciach regenta dobrze urodzony Henryk I z Wurzburga — tak¿e jako przyjmuj¹cy królewskie dary i podejmuj¹cy interwencje — zawdziêczaj¹cy swe biskupstwo bratu i kanclerzowi Heribertowi (który je odrzuci³), a który w zamian za to zosta³ w 999 roku biskupem Kolonii (dalsi krewni, przypuszczalnie bratankowie, to biskupi Heribert i Gezemann z Eichstatt). KRAINA LOGOS www.logos.astral-life.pl 354 Miêdzy dwoma œwiêtymi i przysz³ym papie¿em Jak Henryk, tak i ju¿ wczeœniej wymieniany, pochodz¹cy z saskiej wy¿szej szlachty œw. Bernward, jest typowym reprezentantem ottoñskiego episkopatu Rzeszy; od 987 roku w kaplicy nadwornej, od 989 wychowawca Ottona, od 993 biskup Hildesheim. (Tak¿e i w jego rodzinie namno¿y³o siê wysokich duchownych stanowisk: wuj Folkmar jest biskupem Utrechtu, dalszy krewny, Erchanbald, arcybiskupem Moguncji, siostra Judyta opatk¹ rodzinnej fundacji w Ringelheim, ciotka Rotgarda opatk¹ klasztoru Rzeszy w Hilwartshausen, a jeszcze dalsza krewna, Frideruna, opatk¹ Steterburga). Mimo ró¿nych obowi¹zków wychowawczych i pañstwowych Bernward znajduje jednak czas na podnoszenie tak zwanej dyscypliny koœcielnej, znajduje czas —jak by nie by³o siedem lat (1000-1007) — na wojowanie i to zwyciêskie z arcybiskupem Willigisem o klasztor Gandersheim (s. 368 i nast.), równie¿ na wznoszenie umocnieñ (murów z basztami wokó³ swej siedziby biskupiej) oraz zamków (Mundburg i Warenholz). I przy tym wszystkim nie dzia³a dla Ottona jedynie piórem, lecz i mieczem: w roku 994/995 przeciwko S³owianom po³abskim, 1000/1001 pod Tivoli i przy t³umieniu rewolty rzymskiej, a nawet — nauka nie posz³a w las — wzi¹³ udzia³ jeszcze w 1006/1007 roku w wyprawie zbrojnej Henryka II Œwiêtego, a potem wskoczy³ jeszcze na koniec ¿ycia w mnisi habit — benedyktyna — i te¿ zosta³ œwiêtym: 21 grudnia 1192 roku. By³ bowiem „wszêdzie b³ogos³awiony", „wszêdzie jedynie bojownikiem dla œwiêtego Koœcio³a" (Wetzer, Welte). Bardzo wielkie wra¿enie wywar³ na Ottonie podczas rzymskiego pobytu uczony Gerbert z Aurillac, jego przyjaciel i wychowawca, któremu m³ody cesarz nie móg³ odmówiæ ¿adnego ¿yczenia. Z powodu swych wybitnych umiejêtnoœci szczególnie na polu nauk przyrodniczych, matematyki i muzyki, z powodu swej fenomenalnej wiedzy, jak¹ zawdziêcza³ kulturze arabskiej i œwiatu duchowemu, zosta³ przedstawiony ju¿ Ottonowi I. W 982 roku zosta³ opatem pó³nocno w³oskiego klasztoru Bobbio (w nagrodê za zwyciêstwo w dyspucie nad saskim scholarch¹ katedralnym Otrykiem, odniesione rok wczeœniej w Rawennie przed Ottonem II). W 991 roku Gerbert awansowa³ na arcybiskupa Reims, gdzie nie utrzyma³ siê d³ugo, a nawet musia³ siê obawiaæ o swoje ¿ycie. W 998 roku zosta³ arcybiskupem Rawenny, a rok póŸniej za namow¹ opata Odilona z Cluny papie¿em (Sylwestrem II)