90...

Serwis znalezionych fraz

... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

Gr�b skrzynkowy kultury pomorskiej (Le�no). ludzkiej przy jednoczesnym wzro�cie danych m�wi�cych o regeneracji szaty le�nej. W tych nowych warunkach naturalnych bardziej skuteczny okaza� si� model gospodarczo-spo�eczny, kt�ry zwi�zany by� z kultur� pomorsk�. Zaletami nowego modelu okaza�y si� bardziej rozproszone struktury osadnicze, tworzone przez mobilne, niewielkie grupy ludno�ci, a tak�e rolnictwo bazuj�ce na lekkich, po�o�onych wy�ej i bardziej suchych glebach. Kultur� pomorsk� wywodzi si� z grupy kaszubskiej kultury �u�yckiej, istniej�cej na terenie Pomorza Gda�skiego do schy�ku epoki br�zu. W pocz�tkach epoki �elaza grupa kaszubska uleg�a przekszta�ceniu, w jej miejsce powsta�a jednostka okre�lana jako grupa (lub faza) wielkowiejska, kt�rej nazwa pochodzi od stanowiska odkrytego we W�adys�awowie-Wielkiej Wsi. Zmiany dotyczy�y m.in. odej�cia od zwyczaju umieszczania poch�wk�w pod nasypami kurhan�w i powstania cia�opalnych, zwykle popielnicowych, cmentarzysk p�askich. Jednocze�nie dosz�o do przeobra�e� stylistycznych, widocznych w formach i zdobieniach ceramiki. Ca�o�� uchwytnego w �r�d�ach archeologicznych obrazu tej jednostki pozwala wi�za� j� z kultur� �u�yck�. Do bardzo interesuj�cych znalezisk, pochodz�cych ze stanowisk grupy wielkowiejskiej, nale�� nieliczne urny domkowe - wykonane z gliny realistyczne modele budynk�w. S� one �wiadectwem kontakt�w z terenami p�nocnej cz�ci �rodkowych Niemiec, gdzie w tym czasie rozwija�a si�, powi�zana z grup�bia�owick�kultury �u�yckiej, kultura urn domkowych. Urny domkowe zwracaj� uwag� nie tylko sw� osobliw� form�, ale stanowi� dow�d kontakt�w teren�w �rodkowoeuropejskich z obszarami �rodkowej Italii, gdzie wyst�puj� na cmentarzyskach z tego okresu bardzo podobne zabytki. Najdawniejsze dzieje ziem polskich Ry�. 91 Popielnice twarzowe kultury pomorskiej. W ci�gu okresu halsztackiego D na terenie Pomorza Wschodniego, na bazie grupy wielkowiejskiej, wykszta�ci�a si� nowa jednostka - kultura pomorska, okre�lana tak�e jako kultura wschodniopomorska lub wejherowsko-krotoszy�ska, nazywana wcze�niej kultur� grob�w skrzynkowych lub kultur� urn twarzowych! Te ostatnie okre�lenia odnosz� si� do dw�ch najbardziej wyrazistych cech kultury pomorskiej. Pierwsz� z nich jest konstrukcja grob�w z p�yt lub g�az�w kamiennych w kszta�cie prostok�tnej skrzyni, z dnem wy�o�onym kamieniami, w kt�rej umieszczano cz�sto szereg popielnic (nawet do 30). Te groby zbiorowe przykrywane by�y w niekt�rych przypadkach nasypem kurhanowym, zazwyczaj jednak spotykamy cmentarzyska p�askie. Zwraca uwag� brak �lad�w wielokrotnego otwierania tych konstrukcji. Mo�e to sugerowa�, �e prochy zmar�ych przechowywane by�y w popielnicach przez d�u�szy czas w innym miejscu, a nast�pnie sk�adane razem do grobu. Zwyczaje takie praktykowa�y jeszcze do niedawna niekt�re plemiona. Bardziej jednak znan�, drug� z kolei, cech� kultury pomorskiej by� zwyczaj zdobienia popielnic rysami twarzy, umieszczanymi w g�rnych cz�ciach gruszkowatych naczy� o baniastym brzu�cu i do�� wysokiej szyi, charakteryzuj�cych si� czarn�, wyg�adzon� powierzchni�. Tego typu popielnice zaopatrzone by�y w przykrywki przypominaj�ce niekiedy nakrycia g�owy. We wczesnej fazie rozwoju kultury pomorskiej zdobi�ce popielnic� rysy twarzy wykonywano bardzo realistycznie, oddaj�c zapewne niekt�re indywidualne cechy wygl�du zmar�ego. Zagadnienie genezy popielnic twarzowych jest od dawna przedmiotem dyskusji. Mo�na wskazywa� na lokalne pod�o�e, doszukuj�c si� podobie�stw w sposobach zdobienia naczy� przez ludno�� grupy wielkowiejskiej. Jednak znacznie bardziej prawdopodobna jest hipoteza, w my�l kt�rej genez� 184 Wczesna epoka �elaza i pocz�tek okresu late�skiego urn twarzowych nale�y ��czy� z wp�ywami etruskimi. Znane s� bowiem ze �rodkowej Italii, datowane z VIII-VI w. a.C., popielnice z wyobra�eniami twarzy, tzw. kanopy. Pomys� chowania szcz�tk�w zmar�ych w tak zdobionych naczyniach, podobnie jak zwyczaj u�ywania urn domkowych, przenikn�� na teren �rodkowej Europy zapewne dzi�ki intensywnym kontaktom handlowym, wynikaj�cym przede wszystkim z popytu na bursztyn. Trudno jednak okre�li� jednoznacznie, w jaki spos�b idee zwi�zane z rytua�ami pogrzebowymi dotar�y do �rodkowej Europy. Sugeruje si� drog� szlakiem biegn�cym wzd�u� �aby albo prowadz�cym bezpo�rednio z po�udnia przez tereny kultury �u�yckiej, lub te� szlakiem morskim, id�cym wok� Europy na wybrze�a Morza P�nocnego, a stamt�d na Pomorze Gda�skie. Ry�. 92. Naczynie przykrywaj�ce popielnic� z grobu podklo-szowego kultury pomorskiej z miejscowo�ci �ochy�sko. Inny typ ornamentyki spotykanej na popielnicach kultury pomorskiej nawi�zuje do grupy wschodniowielkopolskiej kultury �u�yckiej. Nale�� do niego zdobienie naczy� za pomoc� bia�ej inkrustacji oraz wyst�powanie wykonanych technik� rycia przedstawie� figuralnych, tworz�cych czasami sceny narracyjne

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL