... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Czym innym jest bowiem chęć sprawiania wrażenia osoby niekonwencjonalnej, o zacięciu artystycznym, a czym innym konieczność emanowania elegancją i perfekcją w przestrzeganiu etykiety. Ideałem jest oczywiście wizerunek, który integrowałby osobiste potrzeby z obowiązującymi kanonami i wymogami środowiskowymi. Nie zawsze jest to jednak możliwe i czasami trzeba pójść na pewne ustępstwa. Zdarza się to szczególnie często w życiu publicznym, kiedy to wysoka samoocena oraz osobiste preferencje nie mają większego znaczenia w porównaniu z niekorzystnymi wynikami sondaży opinii publicznej. Niektóre osoby mogą mieć z tym istotny problem, ponieważ zmiana wizerunku wbrew sobie prowadzi wcześniej czy później do zaburzeń o charakterze emocjonalnym, a uzyskane korzyści w żaden sposób nie rekompensują poniesionych strat. Przykładem tego mogą być niektóre gwiazdy estrady, które po pewnym okresie życia wbrew sobie buntują się i wycofują, ponieważ nie chcą kreować sztucznego życia, które ma niewiele wspólnego z ich prawdziwym ja (przechodzą kryzys tożsamości). Jeśli jednak osoba jest przekonana o potrzebie i słuszności zmiany wizerunku, chce tej odmiany i odczuwa z tego powodu satysfakcję, ponieważ ma świadomość lepszej jakości życia, to nie ma powodów, aby takie postępowanie krytykować. W najbar-dziej nawet drastycznej zmianie wizerunku ważne jest bowiem, aby od' bywał się on w zgodzie z samym sobą oraz wyrażał wewnętrzne potrzeby (i to niekoniecznie te wyartykułowane). 288 Kiedy już określony zostanie cel, do jakiego pragnie się zmierzać (wizerunek pożądany), należy porównać go z wizerunkiem dotychczasowym i na tej podstawie zidentyfikować obszary, które wymagają korekty. Pewnych zmian można dokonać stosunkowo łatwo (np. ubiór), nad innymi trzeba trochę popracować (np. mowa ciała, kwalifikacje), są wreszcie takie cechy, których w żaden sposób zmienić się nie da (np. pochodzenie). Braki w jednym z czynników można rekompensować innymi (np. brak elegancji wiedzą i kompetencją, bądź" odwrotnie), niektóre fakty można pomijać milczeniem (nie wolno jednak kłamać), albo przedstawiać w bardziej korzystnym dla siebie świetle (jeśli ktoś rozpoczął edukację na wyższej uczelni, ale nie zdobył dyplomu, zawsze może powiedzieć, że studiował). W celu wywarcia pożądanego wrażenia można także wykorzystać zjawisko transferu wizerunku, które powoduje, że przebywanie w określonym środowisku, np. wśród znanych osobistości, kształtuje sposób postrzegania własnej osoby (stąd tak ważne w niektórych kręgach tzw. bywanie na salonach). Dokonując zmiany wizerunku, zawsze bezpiecznie jest trzymać się przyjętych wzorców i norm. Co prawda zdarzają się wyjątki, które powodują, że mimo negowania obowiązujących standardów zyskuje się akceptację, zdarza się to jednak niezmiernie rzadko i dotyczy tylko bardzo silnych osobowości. Jednocześnie warto mieć świadomość, iż postawa niekonwencjonalna może stanowić barierę wręcz nie do po-konania na drodze tradycyjnej kariery urzędniczej i powodować, że człowiek taki często będzie doświadczał ognia krytyki. Korekty w wizerunku powinny być wprowadzane stopniowo. Nagłe zmiany o charakterze rewolucyjnym mogą powodować zamieszanie, a nawet spadek zaufania. Otoczenie nie wie wówczas, któremu wizerunkowi ma wierzyć, czy to co było kiedyś, było prawdą, a to co teraz to gra, czy też odwrotnie. Mimo że sam wizerunek trudno jest oceniać w kategoriach moralnych, to jednak jego kreowanie zawsze powinno odbywać się zgodnie z zasadami etyki. Nie wolno kłamać, manipulować czy też budować własnego pozytywnego obrazu kosztem innych. O swój wizerunek trzeba dbać na co dzień. Z chwilą podjęcia decyzji 0 tym, jaki powinien on być, należy konsekwentnie dążyć do jego urzeczywistnienia. Zawsze powinno się mieć świadomość, jakie sygnały się wysyła, jak mogą być one odczytane przez otoczenie oraz czy będzie to zgodne z naszymi intencjami. Systematycznie należy także pracować nad swoim gustem, tym bardziej, że jego braku nie zastąpią żadne inne atry- 289 buty (np. uroda, pieniądze). W poszukiwaniu swojego sty obserwacje innych (szczególnie osób, które uchodzą* dobrze przeglądanie czasopism, spotykanie sie z doradcami, udział w specjał nych warsztatach i wiele innych. O klasie człowieka świadczy jednak n tylko jego ubiór czy sposób zachowania się, ale także erudycja i szeroRo pojęta wiedza. Istotne jest, aby ciągle dbać o poszerzanie swO1ch horyzontów myślowych oraz podnoszenie kwalifikacji. Nie zawsze musi sięto wiązać z koniecznością ukończenia kolejnych kierunków studiów. Wy. starczy brać udział w kursach, szkoleniach i prelekcjach, które niekoniecznie będą dotyczyły spraw zawodowych. lak zrobić dobre wrażenie: • Dobrze się prezentuj (bądź dobrze ubrany i zadbany). . Bądź zorientowany (co się aktualnie dzieje w firmie, polityce, sztuce itd.). ul • Zaznaczaj swoją obecność (zabieraj głos w dyskusjach, zgłaszaj się na ochotnika). . . • Pisz (opublikuj artykuł, pisemnie podziękuj osobom, którym cos zawdzięczasz, wysyłaj kartki z życzeniami, pozdrowieniami MAJ, • Naucz się słuchać (aktywnie, z zainteresowaniem). • Utrzymuj kontakty z ludźmi (szczególnie tymi, którzy zapewnią transfer pozytywnego wizerunku). • Używaj wizytówek. • Bądź świadom obowiązujących zasad i etykiety. • Wyrażaj swój profesjonalizm poprzez: kompetencję, wiarygodność, opanowanie i pewność siebie. Raz stworzony wizerunek nie musi być czymś niezmiennym (nawet monarchia brytyjska jest krytykowana za to, że nie podąża z duchem c su). Wizerunek trzeba stale kontrolować i w razie konieczności go m dyfikować. Warto być wyczulonym na wahania nastrojów społeczny oraz nauczyć się wyczuwać nowe trendy. Zawsze przydatna bywa ta^ refleksja nad swoim dotychczasowym wizerunkiem oraz próba oap dzi na pytanie, czy jest on właściwy i tym samym pomaga mi lepiej niej żyć. 12. Ocena skuteczności public relations Kwestia oceny skuteczności public relations wzbudza wiele różnorodnych wątpliwości. Wynikają one między innymi z tego, że efektu tych działań nie da się zmierzyć ilościowo (np. wyrażając go wielkością sprzedaży), a jedynie jakościowo (zmiany w nastawieniu opinii publicznej). Badania są tym trudniejsze, iż na wizerunek wpływa wiele czynników i to niekoniecznie o charakterze public relations. Sposób postrzegania firmy uzależniony jest między innymi od jej historii (która jest dana i nie można jej zmienić), jakości i ceny produktów, wzornictwa zastosowanego na opakowaniach, zachowania załogi (głównie zarządu), a także innych działań, które były podejmowane dużo wcześniej. Oceniając wizerunek (a zatem efekt PR), należy również uwzględnić czynniki zewnętrzne, z reguły niezależne od firmy