... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Jest to niezwykle tw�rcze zaj�cie, pod tym wszelako warunkiem, �e z przemy�le� tych chcemy wyci�gn�� wnioski na przysz�o��. Wszak przyczyny naszych okre�lonych zachowa� to nie tylko nasze konkretne dzia�anie, ale ca�a bogata i skomplikowana sfera uczu�, my�li, fantazji, prag- nie� i nadziei, kt�re motywuj� nasze post�powanie. To tak�e umiej�tno�� w�a�ciwej oceny sytuacji i odwaga w przedstawianiu o niej w�asnego zdania. To wreszcie gotowo�� wzi�cia pod uwag� zdania strony przeciwnej. Inaczej m�wi�c, okresowy bilans �yciowy mo�e pom�c ka�demu z ma��onk�w w bardziej satysfakcjonuj�cym u�o�eniu dalszego wsp�lnego �ycia, je�li zechc� oni zrozumie�, �e podstaw� zwi�zku dwojga ludzi jest wewn�trzna r�wnowaga. Oznacza to, �e ka�dy z partner�w musi czu� si� w tym uk�adzie potrzebny, ceniony i akceptowany. M�wili�my wcze�niej, �e za�o�enia wzajemnego uk�adu s� formu�owane ju� od pierw- szych dni wsp�lnego �ycia. Nic zatem dziwnego, �e opieraj� si� one przede wszystkim na tych ele- mentach, z jakich sk�ada si� �wczesne �ycie ma��onk�w. Poza formami zachowa� przeniesionymi z rodzinnych dom�w obojga, a tak�e do�wiadczeniami ich przed�lubnego zwi�zku, musz� one tak�e uwzgl�dnia� realia ich egzystencji. Sk�ada si� na ni� w r�wnym stopniu standard pierwszego miesz- kania, co rytm i rodzaj zaj�� ka�dego z partner�w, jak wreszcie sytuacja materialna nowo�e�c�w.In- nymi prawami b�dzie rz�dzi� si� zwi�zek oparty wprawdzie na rodzicielskich dotacjach, ale zwolnio- ny od troski o przydzia� mieszkania, poniewa� od razu startuje w samodzielnym lokum, inaczej nato- miast b�dzie si� kszta�towa�a ma��e�ska codzienno�� w wynaj�tym pokoju, bez rych�ych perspektyw w�asnego domu. Takie uwarunkowania, jak - brak samodzielno�ci ekonomicznej m�odych, zmuszaj�- cy do starannego rozwa�enia ka�dego wydatku, podj�cie dodatkowej pracy, kt�ra skraca czas prze- bywania ze sob�, praca jednego z partner�w na dwie zmiany, utrudniaj�ca wsp�lne sp�dzanie czasu - wszystkie te sytuacje b�d� stwarza�y uk�ad ma��e�ski odmienny od tego, w kt�rym �ona pozostaje na utrzymaniu m�a b�d� oboje r�wnocze�nie podejmuj� prac� zawodow�, a ca�y wolny czas sp�dzaj� wsp�lnie. Je�eli ma��onkowie potrafi� upora� si� z pocz�tkowymi trudno�ciami w swoim zwi�zku, na kt�re niebagatelny wp�yw maj� obiektywne warunki bytowe, to mo�na �ywi� nadziej�, �e r�wnie� w przysz�o�ci ich zwi�zek oprze si� wszelkim �yciowym burzom. Kwestia ta wyp�ywa cz�sto podczas terapii, kiedy ma��onkowie zaczynaj� odtwarza� wspomnienia z pierwszego okresu ich ma��e�stwa. Je�li wspominaj�c minione lata s� zgodni, �e: "Chocia� by�o nam wtedy bardzo ci�ko, starali�my si� wsp�lnie rozwi�zywa� wszystkie problemy" - szansa na przezwyci�enie kryzysu jest o wiele wi�k- sza ni� w�wczas, kiedy ocena tamtej sytuacji sprowadza si� do stwierdzenia: "Ju� wtedy, w tym naj- gorszym okresie, trzeba by�o samemu sobie radzi�, bo na jego (jej) pomoc nie mo�na by�o liczy�". Ten budowany w trakcie pierwszego okresu ma��e�stwa uk�ad jest niezwykle istotny dla dalszych los�w pary, poniewa� tworzy jak gdyby modelow� konstrukcj�, do kt�rej ka�de z ma��on- k�w b�dzie powraca�o w przysz�o�ci. Przesz�o�� bowiem s�u�y zar�wno do czerpania z niej oparcia dla dnia dzisiejszego, jak i do potwierdzenia pesymistycznych przewidywa� na przysz�o��. Ponadto uk�ad, kt�ry raz zosta� ustalony i usankcjonowany, opornie poddaje si� nag�ym zmianom. Poza szcze- g�lnymi wydarzeniami - jak cho�by powa�ny kryzys ma��e�stwa, z natury rzeczy rozbijaj�cy utrwa- lone struktury - generalne, zmiany dokonuj� si� niemal wy��cznie pod wp�ywem nowych dla zwi�zku sytuacji. Urodzenie dziecka, d��enie jednego z ma��onk�w do kariery zawodowej, poznanie nowych ludzi, zmiana �rodowiska - ka�de z tych wydarze� zmusza do innego sformu�owania przyj�tych uprzednio regu�, przyczyniaj�c si� przez to do zmiany obowi�zuj�cego dotychczas uk�adu. Jak z tego wynika, ma��e�stwo nie jest struktur� statyczn�, ale �ywym organizmem, pod- legaj�cym nieustannym zmianom, zale�nie od kszta�tuj�cych je bod�c�w
