... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Opinia średniowiecznych legistów francuskich o zupełnej niezależności ich monarchy (rex Franciae est imperator in regno suo) odpowiada w całej rozciągłości prawdzie. Jednym z najwidoczniejszych objawów wzmocnienia władzy królewskiej było ograniczenie roli Stanów Generalnych (Etats Generaux), które począwszy od 1484 r. nie były zwoływane przez 76 lat. W zamian za to królowie częściej posługiwali się Zgromadzeniem Notablów (Assamblee de Notables), do którego wchodziły zasadniczo osoby zaproszone przez króla, a nie wybrane przez stany, tak jak to było w przypadku Stanów Generalnych. Królowie francuscy starali się przy tym przelać na Zgromadzenie Notablów pewne uprawnienia Stanów. Wielcy władcy feudalni tracą we Francji znaczenie (ostatni schodzi z widowni Karol Bourbon w 1523 r., a słowa wypisane na wydawnictwach z okazji koronacji Karola Viii (1483-1498Ď) - une foy, une loy, un roy (jedna wiara, jedno prawo, jeden król) stają się hasłami faktycznymi w polityce wewnętrznej. Takie wzmocnienie władzy królewskiej we Francji było możliwe przede wszystkim dzięki temu, że istniała stała rywalizacja między silną szlachtą i silnym mieszczaństwem, a królowie potrafili ten stan rzeczy wykorzystać dla siebie. Nie oznacza to bynajmniej, że nie istniała również pewna zbieżność interesów między szlachtą a arystokracją z jednej strony, bogatym mieszczaństwem z drugiej, a dynastią Walezjuszy z trzeciej. Francja na przełomie Xv i Xvi w. liczyła ok. 14 do 15 mln mieszkańców i ok. 480 tys. km¬ó;¦ powierzchni. Gęstość zaludnienia, wynosząca ok. 30 osób na km¬ó;¦Ď, była jedną z największych w Europie. Podstawą gospodarki tego kraju, jak zresztą wszystkich innych w tej epoce, było rolnictwo. Nie przechodziło ono na początku interesującej nas epoki jakichś większych zmian strukturalnych, a oparte było przede wszystkim na systemie czynszowym. Tylko znikomy procent szlachty prowadził sam swą gospodarkę, olbrzymia większość zdawała to całkowicie na chłopów, pobierając w zamian za to czynsz, początkowo w naturze, później również w pieniądzu. Na początku Xvi w. znakomita większość chłopów była osobiście wolna, nie posiadała jednak na własność ziemi, gospodarując na pańskiej, bądź jako dzierżawcy wieczyści, bądź jako krótkoterminowi. Poddaństwo osobiste chłopów utrzymywało się w formie szczątkowej głównie we wschodnich częściach kraju. W technice rolnej Francji tego okresu nie widzimy większych zmian, w związku z czym nie da się również zaobserwować intensyfikacji produkcji. Produkty rolnicze idą jeszcze głównie na potrzeby rynku lokalnego, rynek wewnętrzny bowiem znajdował się wówczas dopiero in statu nascendi. Mimo braku objawów rozwoju, francuska produkcja rolna z przełomu Xv i Xvi w. pokrywała w zasadzie potrzeby kraju i uniezależniała Francję od importu. Obraz powszechnego dobrobytu tej epoki, malowany przez niektórych historyków francuskich, jest może nieco przesadny, mimo to stwierdzić trzeba, że w Xvi w. wkraczała Francja w okres wyraźnego rozwoju gospodarczego i związanego z nim dostatku. Miasta przeżywają w tym okresie silny rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej. Rozwijają się operacje pieniężne i kredytowe, powstają liczne banki (Lyon, Paryż), a od 1522 r. (ważne wydarzenie w życiu gospodarczym Francji) datuje się początek kredytu publicznego. Obok rzemiosła, ujętego wciąż jeszcze w ramy średniowiecznego ustroju cechowego, zaczynają się również pojawiać manufaktury. Rośnie znacznie bogactwo miast, a wraz z nim i znaczenie polityczne bogatego mieszczaństwa, które współzawodnicząc ze szlachtą i arystokracją szuka poparcia u monarchy, jednocześnie udzielając go królowi. Momentem dużej doniosłości w rozwoju wewnętrznym Francji tego okresu było poważne zainteresowanie bogatych kupców i bankierów sprawami gospodarczymi a także politycznymi Włoch