... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
10 konkordatu, obejmuje obydwie formy jego zawarcia. Jednak ustawodawca polski zajął w tej sprawie nieco inne stanowisko. Artykuł 1 § 2 k.r.o. stanowi: „Małżeństwo zostaje również zawarte, gdy mężczyzna i kobieta zawierający związek małżeński [...] w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu [...]". Wynika z tego, iż przedmiotem uznania małżeństwa ze skutkami cywilnymi nie może być małżeństwo zawarte w obecności samych tylko dwóch świadków zwykłych, czyli bez obecności duchownego. Istotną racją, dla której ustawa z 24 lipca 1998 r. zawęża zakres formy nadzwyczajnej zawarcia małżeństwa kanonicznego, jest dostosowanie prawa polskiego do postanowień konwencji nowojorskiej z 10 grudnia 1962 r., której art. 1 wyraźnie wymaga, aby oświadczenia o zawarciu małżeństwa były składane przed właściwą władzą. Ustawodawca polski stawia więc wymóg, aby małżeństwa ze skutkami cywilnymi były zawierane wobec kompetentnego przedstawiciela właściwego kościoła lub innego związku wyznaniowego. 2.2.2. Oświadczenie woli zgodnie z prawem wewnętrznym innego związku wyznaniowego W związku z koniecznością rozszerzenia konkordatowej zasady uznania skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego na inne związki wyznaniowe ustawodawca polski musiał ustosunkować się do problemów: 1) jaką nazwą posłużyć się na określenie małżeństw zawieranych w trybie przewidzianym w konkordacie w innych związkach wyznaniowych; 2) czy zasadę konkordatową można rozszerzyć na wszystkie istniejące w Polsce związki wyznaniowe — bez względu na to, jaka jest forma ich uznania ze strony państwa, czy tylko na te spośród nich, które posiadają określone atrybuty? Ustalenie odpowiedzi na to pytanie nie jest proste. Należy bowiem zauważyć, iż — zgodnie z art. 8 i 30 ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania — kościoły i inne związki wyznaniowe w Polsce mają status uregulowany w różnej formie, tj. w formie ustawowej lub w formie rejestracji sądowej. 246 XVI. Ochrona małżeństwa i rodziny 1. W odpowiedzi na pierwsze z postawionych wyżej pytań do cytowanej ustawy z 24 lipca 1998 r. wprowadzono sformułowanie — małżeństwo podlegające prawu wewnętrznemu kościoła albo innego związku wyznaniowego. Jakkolwiek nazwa ta jest długa, to jednak adekwatnie obejmuje wszystkie desygnaty. 2. W ustaleniu odpowiedzi na drugie pytanie wzięto pod uwagę zróżnicowanie kościołów ze względu na to, czy mają status uregulowany w formie ustawowej i czy mają własną formę prawną zawierania małżeństwa. W konsekwencji ustawa z 24 lipca 1998 r. stwierdza, iż konkordatową zasadę uznania skutków cywilnych małżeństwa kanonicznego należy rozciągnąć na małżeństwa zawarte w kościołach i innych związkach wyznaniowych, mających status prawny uregulowany w formie ustawy. Zgodnie z art. 1 § 3 k.r.o. zastosowanie nowej regulacji, określonej w znowelizowanych przepisach k.r.o. i łączących się z nimi przepisach prawa o a.s.c, zależy od tego, czy ustawa regulująca status prawny działających w Polsce kościołów i innych związków wyznaniowych przewiduje możliwość wywołania przez małżeństwo podlegające prawu wewnętrznemu danego kościoła lub innego związku wyznaniowego takich skutków, jakie prawo polskie łączy z zawarciem małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego. W tym celu na mocy ustawy z 24 lipca 1998 r. dokonano nowelizacji ustawy z 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (art. 15a) oraz innych ustaw indywidualnych dotyczących sytuacji prawnej kościołów i związków wyznaniowych, które wyraziły zainteresowanie taką regulacją, oraz nowelizacji ustawy z 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania. Należy sądzić, iż w miarę rozszerzania listy związków wyznaniowych o uregulowanej odrębnymi ustawami sytuacji prawnej nastąpi dalsze rozszerzenie zakresu zastosowania nowej regulacji bez konieczności zmiany przepisów k.r.o. oraz ustawy o a.s.c. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji wydał także 4 listopada 1998 r