... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Kiedy miech pusty'jak łatka, nie masz ni siostry ni bratka. (Ks. S. B.). 323 24. Kogut powiada: "gazdyni chlib pohoriv". Na co mu gospodyni odpowiada: "Ne żury-sia kohuteńko, ne bu-desz ho j iv". 25. Kogut gdy na ziemi pieje, będzie deszcz; gdy na płocie, będzie pogoda. 26. "A tam co takiego?" woła kogut. - "Goście, goście" odpowiadają gęsi. "Kłopot, kłopot" narzeka indyk. "Panie, gumienny, proszę trochę pośladu" woła indyczka. "A tybyś ciągle żarła" strofuje indyk. 27. Gdy sroka skrzekocze, wychodzą do niej i mówią: "jak dobry hosti budut, to czerwoni czereweczki tobi sprawliu". (Lud XVII, str. 143). 28. Strzynadel (trznadel)na wiosnę powiada do rolnika: "pokiń sany, bery wiz". 29. Jeżeli zazula pierwszy raz koło domu zakuka, wielkie szczęście. (Lud XVII, str. 141). 30. Sowa gdy woła: pójdź, pójdź! - to ktoś umrze. (Lud XVII, str. 144, nr. 7). 31. a Dzieci rade zabijają żaby. Starsi im mówią: "Ne byj, bo maty urn re". 31. b Nawet żaby mają swoją mowę: "Szczoś waryła?" "Borszcz, borszcz, buraki-ki, buraki-ki." "Kumo, kumo!" - "A co tam?" "Umar" - "Kto taki?" - "Bocian". "To pan". "A my temu rady, rady, ra, ra, ra!" 32. Podobnież nie każą zabijać węży. Zabity wąż rusza się aż do zachodu słońca. (Lud XVII, str. 147, nr. 6). 33. Znalazłszy ślimaka, aby rogi pokazał, mówią do niego: "Petre, Pawle, wystaw rohy; na czotyry porohy, ¦- tobi dwa, myni dwa, podilim sie obydwa". Ślimak po tej przemowie, zwykle wyłazi z skorupy. 34. Jeżeli pająk snuje się z głowy, to będzie szczęście. 35. Roz maj, ziele, gotuje kochanka i łyżkę kładzie do garnka; jak łyżka zacznie się ruszać, wtedy sprowadza miłego powietrzem, chociażby niewiedzieć jak był daleko. llazu jednego leciał żołnierz w jednym bucie, gdyż drugiego nie mógł już włożyć na nogę. (Lud XVII, str. 153, nr. 4. - Pokucie III, str. 220, nr. 12). 36. Gdzie bez rośnie, tam djabeł mieszka. Bzu tedy wytępiać nie należy, gdyż wycinający bardzo łatwo na szkody wielkie narazić się może. (Lud XVII, str. 155, nr. 12). . 37. Ziele prystupnyk ciągnie się po płotach; ma być dobrą wróżbą dla gospodarza; nie wolno go obrażać, gdyż przeniesie się na inne miejsce. Korzeń tego ziela podobny jest do dziecka maleńkiego. Z tego korzenia robią maść na rany. Lecz nie zawsze da się ono wykopać. Chcąc wydobyć z ziemi, trzeba wprzódy rzucić mały bocheneczek chleba i grajcar na miejsce, gdzie ono rośnie. (Lud XV, str. 71, nr. 40). 324 38. Paproć uważają za święte ziele, które raz do roku na święty Jan kwitnie. Ktoby mógł o północy tego kwiatu dostać, ten będzie bardzo szczęśliwy. (Lud XVII, str. 153). 39. Zioła ulubione po ogrodach: barwinek, wasylek, rutka, lubystyk,szałwija i mięta. Stroją się niemi krasawice, i do czarów używają. (Mazowsze IV, str. 135). 40. Powiadają, że: ziołami wszystkiego dokonać można. Że jest takie ziele, które otwiera zamki bez klucza; ale trzeba znaleźć gniazdo czara pachy, zagrodzić i zamknąć Czarapacha (żółw) przyniesie trawkę i otworzy sobie. Bierze się tedy tę trawkę i wkłada w skórę przerżniętą między palcami, aby zarosła. Tą zatem ręką dotknąwszy się zamku zamkniętego, sam się on otworzy bez klucza. (Lud XV, str. 66, nr. 11. - cf. Pokucie III, str. 146, nr. 15). 41. Cudowną siłę przyznają ziołom. To-też święcone zioła wtykają w strzechy domu i w świetlicy obrazy niemi przystrajają- Wianuszki święcone na Boże Ciało zakopują w czterech rogach swej zagrody. Piśmienni dodają cztery Ewangelije, każdą z osobna na kartce napisaną. (Lud VII, str. 138, nr. 37). Do wróżb należą mniemania: 42. Jeżeli oko prawe świerzbi, to będzie płacz. Jeżeli drgają powieki, to wesoła nowina. (Pokucie III, str. 156, nr. 56). 43. Jeżeli stół trzeszcze lub łyżka upadnie, - gość niedaleko, (cf. Pokucie III, str. 156, nr. 58). 44. Jeżeli kawałek chleba od gęby upadnie, - ubogi przyjdzie. 45. Jeżeli sól wywróci lub na ziemie upadnie, - będzie w domu kłótnia lub jakie nieszczęście. 46. Kichanie samo jest dla nich wróżbą, gdyż uważają którego dnia bywa to kichanie. Jeżeli w niedzielę rano, to cały tydzień będzie pomyślny; jeżeli w poniedziałek z-rana, to będzie jakiś prezent. Jeżeli we wtorek, to droga się ściele. We środę, coś się powiedzie. Jeżeli we czwartek, coś będzie nieprzyjemnego. Jeżeli w piątek, dobry początek; można coś znaleźć - lub zgubić. W sobotę, źle. Spis rzeczy. Str. Wstęp !-V Kazki cudowne. 1. Królewicz i czartowska córka ' 2. Córku i pasierbica 7 3. Córka i pasierbica. (Odmiana) Ił 4. Cudowny kamień ;" 5. Urodzony pod szczęsną gwiazdą 25 6. Posłaniec zięciem 81 7. Moc pokuty • • ¦ • • • 84 8. Zazdrosna żona 88 '.). Wierna córka i żona 46 10. Brat i siostra 4fl 11. Zamiana .^ 58 12. Woda odmładniająca 58 13. Zdradliwa siostra 68 14. Zdradliwa siostra (Odmiana) 70 16i Zbójca i królewna *8 16. Carówna wiarołomna "8 17. Pogromca smoków . . . • 88 18. Królewna i pastuch • . . . . 92 19. Szewc i niedźwiedź JOI 20. Szklarnia góra I"8 21. Złoty ptak i morska panna . '12 22. Szewczyk królem 118 23. Kupiec i cesarzówna 123 24. Cudowny koń 131 25. Zamiana i jej skutki (Odmiana nr