... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Wolfgang czule usi�uje j� pociesza�, lecz bez skutku. Nannerl podziela zgryzot� matki, cho� z innego po- wodu. Czuje si� zepchni�ta n? dalszy plan, poniewa� po raz pierwszy ma zosta� wykluczona z koncertowej po- dr�y; boli j� to bardzo. Bo chocia� wie od dawna, �e przynale�y tylko do �garnirunku", a wielk� si�� przy- ci�gania publiczno�ci ma jedy"16 JGJ ^at, zbyt mocno wesz�a jej ju� w krew ambida urzekania publiczno�ci swoj� sztuk�. Lecz c� pomo�e prawowanie si� z losem, skoro matka i c�rka pozosta� musz� w domu. a ojciec z synem rusza� w obce strony! Leopold Moz.irt wbi� sobie przecie do g�owy, �e Italia to ziemia obiecana, gdzie spe�niaj� si� wszelkie t�sknoty artyst�w � ^Y wszelkie sprzeciwy na nic si� nie zdadz�. Ma zreszt� racj�. Ju� wkr�tce niemieccy poeci i ma- larze, gnani t� sam�, nami�tM t�sknot�, b�d� jecha� lub w�drowa� przez Alpy tak, Jak od d�u�szego czasu czyni� to niemieccy kompozytowy- Istnieje jednak r�- nica mi�dzy tymi i tamtymi: poet�w i mistrz�w palety 124 wabi krajobraz, oblicze starych miast, ich mury, bra- my, pa�ace i zamki, ko�cio�y i �wi�tynie, krzywe zau�ki i malownicze place, wabi barwne a ruchliwe �ycie ludu, wreszcie te� i mn�stwo wp�zwietrza�ych ruin, w�r�d kt�rych pods�ucha� pragn� tajemnice wielkiej, histo- rycznej przesz�o�ci. Muzyk�w natomiast urzeka pot�ga i r�norodno�� muzyki, kt�ra uroczystymi d�wi�kami rozbrzmiewa pod wysokimi sklepieniami ko�cio��w, pe�- na �wieckiej zmys�owo�ci wype�nia teatry, serdeczn� a prost� melodi� p�ynie w serenadach i romancach. Tu bowiem rzeczywi�cie wie� i miasto, starzy i m�odzi, wysokiego i niskiego stanu s� do g��bi przenikni�ci �piewem i muzyk�, a pomi�dzy kunsztown� muzyk� in- strumentaln� i prost� pie�� ludow� �adna obco�� si� nie wkrada. Niew�tpliwie, we W�oszech, wraz z odej- �ciem wielkiej epoki renesansu, muzyka zaj�a miejsce nale�ne dotychczas sztukom plastycznym, w dziedzinie muzyki ko�cielnej dzi�ki Palestrinie; w dziedzinie �wiec- kiej za� � dzi�ki Monteverdiemu, Scarlattiemu, Stra- delli, Pergolesemu � wkroczy�a w nowe epok� s�awy, kt�ra kraj ten uczyni�a wys�awian� ojczyzn� pie�ni i d�wi�k�w, wspania�� szko�� kompozytor�w i muzy- k�w. C� dziwnego, �e t�sknota do owej krainy, ku kt�rej niejeden ju� przysz�y mistrz muzyki niemieckiej odbywa� pielgrzymk�, aby na miejscu zaczerpn�� z ka- stalijskiego �r�d�a muzyki podniet� do dalszej swej tw�rczo�ci, tak przepot�nie wabi obu Mozart�w! VII Podczas gdy przy Getreidegasse 9 zalega cisza, a dwie niewiasty z arcysmutnymi minami snuj� si� po poko- jach, Leopold i Wolfgang, ciep�o opatuleni, jad� wiel- kimi saniami poprzez o�nie�ony krajobraz na Po�udnie. �yczliwo�� Fortuny towarzyszy tej podr�y. Wsz�dzie, gdzie nasi podr�ni zatrzymuj� si� na d�u�szy popas � 125 w Innsbrucku, Rovereto, Weronie, Mantui � bij� ku Wolfgangowi fale uwielbienia, niezale�nie od tego, czy produkuje si� przy fortepianie, czy gra na organach, czy swobodnie fantazjuje na podsuni�te mu tematy. Na cztery dni przed czternastymi urodzinami ch�opca, 23 stycznia 1770, przybywaj� Mozartowie do Mediolanu i otrzymuj� obszern�, z trzech pokoi z�o�on� kwater� w augustia�skim klasztorze di San Marco. I tutaj r�w- nie� znajduj� serdecznego mecenasa w osobie general- nego gubernatora Lombardii, hrabiego Karola J�zefa von Firmiana, urodzonego w po�udniowym Tyrolu, kt�- ry potrafi mile u�o�y� im przesz�o dwumiesi�czny pobyt w lombardzkiej stolicy. Przede wszystkim znakomite przedstawienia teatralne ujawniaj� Wolfgangowi wyso- ki poziom w�oskiej opery. Opr�cz tego rozpoczynaj�cy si� w�a�nie karnawa� niesie mn�stwo rozrywek i zabaw, nacechowanych pe�n� temperamentu weso�o�ci�, a po- zostawiaj�cych wra�enie nieodpartego uroku. W�r�d te- go nap�ywaj� r�wnie� zaproszenia na prywatne kon- certy w domach wytwornych arystokrat�w, ciesz�ce si� jak zwykle entuzjastycznym aplauzem. Lecz punkt kulminacyjny wszystkich imprez stanowi wielki koncert w pa�acu hrabiego Firmiana, na kt�ry zaproszono oko�o stu pi��dziesi�ciu os�b z najlepszego towarzystwa, a kt�ry u�wietnia obecno�� hrabiego Mo- deny � jego ma��onki. Wolfgang skomponowa� spiesznie na t� okazj� trzy arie i recytatyw do tekst�w Metastazja na ma�� orkiestr�; zw�aszcza aria M�sero pergoletto, pe�na wznios�ej, dramatycznej powagi, budzi ogromn� sensacj�, tak�e dzi�ki doskona�emu potraktowaniu g�osu �piewaczego. Za ari� t� otrzymuje m�odziutki kompozy- tor od pana domu pr�cz z�otej tabakierki r�wnie� dar w postaci dwudziestu dukat�w. Nadto przynosi ona ko- rzy�� wi�ksz� jeszcze � mianowicie zaszczytne zlecenie napisania opery na najbli�szy sezon zimowy. Zlecenie to wprawia ch�opca w stan takiego upoje- nia, �e wieczorem, gdy nadchodzi pora spoczynku, usn�� 126 nie mo�e. Przed oczami migaj� mu nieustannie barwne obrazy � niew�tpliwe wspomnienia prze�ytych wra�e� operowych � a w uszach d�wi�cz� nieznane melodie, przekszta�caj�c si� i zanikaj�c. P�noc dawno min�a, gdy ch�opak zrywa si� z pos�a- nia i w nocnym stroju, z p�on�c� �wiec� w r�ku wchodzi do s�siedniego pokoju, gdzie ojciec � o czym wyra�nie �wiadczy jego pe�ne zadowolenia pochrapywanie � za- pomina we �nie o trudach dnia. Na widok tej spokojnej twarzy Wolfgang uprzytamnia sobie, jak niestosowny by� jego zamiar zak��cenia spokoju �pi�cemu, i ju� chce cichcem powr�ci� na pos�anie. Lecz Leopold Mozart, zbudzony blaskiem �wiecy, otwiera oczy, z przera�eniem dostrzega stoj�cego przed nim syna, wp� podnosi si� na ��ku i pyta zatroskany: � Czy� chory? � Nie, ojcze, tylko zasn�� nie mog�. Ta nowa opera snuje mi si� po g�owie. Najch�tniej ubra�bym si�, siad� przy stole i zapisa� wszystko, co akurat na my�l mi przychodzi. � Dziwny z ciebie ch�opak! Czy s�dzisz, �e powa�n� oper� mo�na tak g�adko i po prostu wytrz�sn�� z r�ka- wa, niczym lada serenad� albo menueta? �adnie by to wygl�da�o! Wybij�e sobie z g�owy takie pomys�y. Sta- jesz przed zadaniem, na kt�re ja sam nigdy si� nie odwa�y�em, a chcesz rozwi�za� je niejako w mgnieniu oka. Wolfgang, przygn�biony, patrzy przed siebie
