... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Powinna� obecnie szuka� pociechy w modlitwie. � Chrze�cijanin nie ma �ony poganki? Chrze�cijanin po�lubia chrze�cijank�? � M�wiono ci to nieraz; Ozemo, rzek�a kr�lowa, �e Ko�ci� nie pozwala na ma��e�stwo mi�dzy chrze�cijaninem a pogank�. � Chrze�cijanin po�lubia kobiet�, kt�r� kocha najlepiej? � Bez w�tpienia; inaczej obrazi�by Boga zmy�lon� przysi�g�. � Tak te� my�li Ozema; ale trzeba po�lubi� drug� �on�, t� kt�r� potem kocha si� najlepiej. � Luis wzi�� Mercedes za pierwsz� �on�; � Ozema b�dzie druga. � Ozema teraz chrze�cijanka, wi�c nie ma grzechu. Izabella westchn�a, a Mercedes, rzewnymi zalewaj�c si� �zami prosi�a Boga o zes�anie swego �wiat�a na dusz� biednej cierpi�cej. Wszelako arcybiskup uwa�a� si� w obowi�zku sprostowania b��dnych jej wyobra�e�. � �adnemu chrze�cijanowi, rzek� g�osem surowym, nie wolno dw�ch �on jednocze�nie pojmowa� w ma��e�stwie; sama my�l o tym ci�kim jest wyst�pkiem. Nie mo�esz by� drug� �on� hrabiego, dop�ki pierwsza zostaje przy �yciu. � Ozema chce by� �on� Luisa, chocia�by ostatni� ze wszystkich. � Powtarzam ci, �e to nigdy nast�pi� nie mo�e. Uwagi twoje zniewa�aj� ten �wi�ty przybytek. Ukorz si�, nieszcz�sna, albo... - Dosy� arcybiskupie, przerwa�a markiza de Moya. Ta kt�r� napominasz stan�a przed obliczem s�dziego, kt�ry pewnie nie odm�wi jej pob�a�ania. Ozema ju� nie �yje! Rzeczywi�cie m�oda Indianka, zatrwo�ona gro�n� przemow� pra�ata, uwik�ana w nieprzyst�pnych dla siebie poj�ciach chrystianizmu, zgn�biona wiadomo�ci�, �e nie mo�e po��czy� si� z ukochanym, Bogu odda�a ostatnie tchnienie; lecz martwe jej lice nosi�o jeszcze pi�tno sprzecznych nami�tno�ci, jakie ni� miota�y przed �mierci�. Taki by� koniec pierwszej z owych istot niewinnych, kt�re odkrycie Kolumba wydrze� mia�o pot�pieniu. Izabella, bole�nie tym wypadkiem dotkni�ta, przeczuwa�a ju� wtedy, �e �mier� Ozemy jest wr�b� przysz�ego spaczenia �wi�tych zasad Zbawiciela, poprzednikiem srogich zawod�w, na jakie pobo�na jej gorliwo�� mia�a by� nara�on�. ROZDZIA� XXX Rozg�os podr�y Kolumba dziwnym urokiem otoczy� morskie wyprawy. Nie uwa�ano ich ju� za niegodne ludzi wy�szego urodzenia, i wycieczki po oceanie wesz�y niejako w mod�. Panowie, kt�rych posiad�o�ci graniczy�y z Morzem �r�dziemnym lub Atlantykiem, na ma�ych statkach kr��yli nieopodal brzeg�w, przesadzaj�c si� w wystawno�ci i przepychu; s�owem duch epoki by� zupe�nie marynarski. Wsp�ubieganie si� Portugalczyk�w pobudza�o: czynno�� Hiszpan�w, i przysz�o na to, �e m�odzie�c�w, kt�rzy domowej pilnowali strzechy nazywano piecuchami, nie szcz�dz�c im przycink�w, jakie dawniej spotyka�y przedsi�biorczych w�a�nie podr�nik�w. W ko�cu wrze�nia 1493 roku na cie�ninie rozdzielaj�cej Europ� od Afryki i ��cz�cej Morze �r�dziemne z niezmiern� przestrzeni� Oceanu Atlantyckiego p�yn�o kilka okr�t�w, w r�nym celu i kierunku, z kt�rych jeden bli�ej nas obchodzi. By� to statek niewielkich rozmiar�w, pod malowniczym tr�jk�tnym �aglem, sun�cy w promieniach wschodz�cego s�o�ca, na kszta�t ogromnego ptaka, co z rozpi�tymi skrzyd�ami spieszy do gniazda. Zewn�trzne jego rozmiary nosi�y cech� smaku i wyko�czenia. Na tylnej cz�ci kad�ubu wida� by�o napis: Ozema; a sam w�a�ciciel, hrabia de Llera, z m�od� ma��onk� znajdowa� si� na pok�adzie. Luis, zaprawiony w cz�stych morskich podr�ach, osobi�cie wydawa� rozkazy, chocia� Sancho Mundo, dow�dca tytularny, krz�ta� si� mi�dzy majtkami z przybran� powag� zwierzchnika. - Dalej dzieci! zawo�a� by�y sternik �Pinty", przytwierdzi� dobrze t� kotwic�; bo mimo pomy�lnego wiatru nie mo�na zaufa� wybrykom Atlantyku. W podr�y z don Kolumbem wyj�cie nasze pod �aglem by�o nader szcz�liwe, a jednak piekielny mieli�my powr�t. Donna Mercedes, jak widzicie, dzielnie si� trzyma na morzu, i nikt powiedzie� nie zdo�a jak daleko pop�yniemy. M�wi� wam, bracia, �e w s�u�bie takiego pana czekaj� nas zaszczyty i bogactwa; pami�tajcie tylko mie� zawsze dzwonki, gdy� one zwabiaj� z�oto, jak dzwon katedry sewilskiej pobo�nych chrze�cijan. - Mo�ci Sancho, odezwa� si� Luis, niech jeden z majtk�w wlezie na przedni� rej� i niech rozpozna morze w kierunku p�nocno-zachodnim. S�owa te przerwa�y gaw�d� Sancha, kt�ry pilnowa� wykonania rozkazu. Gdy majtek by� na szczycie, Luis zapyta� go co widzi. � Senior przy uj�ciu Tagu ocean pokryty jest �aglami. Czy mo�esz je zliczy�? � Widz� ich szesna�cie; a teraz oto wynurza si� siedemnasty. � A wi�c przybywamy w por�, moja droga! rzek� Luis rado�nie, zwracaj�c si� do Mercedes; b�d� m�g� raz jeszcze u�cisn�� d�o� admira�a przed powt�rn� jego wypraw� do Indii. I ty zapewne jeste� tym ucieszona? � Przyjemno�� twoja, Luis, jest moj� przyjemno�ci�. � Droga Mercedes, to ch�tne towarzyszenie mi w podr�y tak �ci�le nas po��czy, �e tylko w tobie �y� b�d� i zrobisz ze mnie co sama b�dziesz chcia�a. � Dotychczas rzecz ma si� przeciwnie, odpowiedzia�a hrabina; ty wi�cej masz szans nak�onienia mnie do tu�aczki, ni� ja zatrzymania ci� w domu. � Mia�a�by ta wycieczka by� przeciwn� twojemu �yczeniu? zapyta� Luis. � Nie, drogi m�u; tym razem spe�nienie twych �ycze� osobist� sprawia mi przyjemno��
