... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
W pięć minut później zaczyna ono znowu pić swą dzienną porcję wody. Cykl ciągnie się dalej wraz ze stopniowo rosnącą ilością wypitej wody, w miarę jak deficyt wody wzrasta (Adolph, 1941). Nieuchronnie nasuwa się tu następujący wniosek. Receptory obwodowe w pysku i gardle sygnalizowały, gdy właściwa ilość wody została wypita, i ta informacja wystarczała do zaprzestania czynności picia. Występuje przerwa od 5 do 10 minut, zanim system regulacji motywacyjnej wykryje raczej dziwną sytuację, kiedy to dostateczna ilość wody przechodzi przez pysk i gardło, ale jakoś wcale nie dociera do żołądka. Głodne zwierzę zaopatrzone w przetokę przełykową bez przerwy je. Pies, na przykład, może skonsumować ilość pokarmu dochodzącą do 80 procent swojej wagi ciała; odpowiednia ilość pokarmu dla człowieka wynosiłaby około 60 kg (Hull, 1951). W przeciwieństwie do badań nad pragnieniem, wnioski, jakie można wyciągnąć z eksperymentu z przetoką przełykową w odniesieniu do głodu, są raczej skromne, jeżeli istnieje mechanizm przerywający spożywanie pokarmu, to z pewnością nie znajduje się on w jamie ustnej ani też w gardle ssaków. RYSUNEK 17-5 1) Zwierzę eksperymentalne wyposażone w przetokę przełykową 2) Spragnione zwierzę pije, ale woda nie dociera w ogóle do jego żołądka 3) Niemniej jednak wyraźnie nasycone przestaje pić po wypiciu swej normalnej porcji 4) Ale w 5 czy 10 minut później pije znowu, i to więcej niż poprzednio Napełniony żołądek. Druga technika badania natury kontroli głodu i pragnienia polega na umieszczeniu rurki (przetoki) w żołądku zwierzęcia tak, aby pokarm lub woda mogły być wprowadzone bezpośrednio do żołądka i nie przechodziły przez pysk. Przetoka jest wszczepiona w taki sposób, aby nie przeszkadzała w przyjmowaniu i trawieniu pokarmu wtedy, kiedy zwierzę ma doń dostęp. Jaka jest prognoza zachowania spragnionego zwierzęcia, któremu najpierw napełniono wodą żołądek, a potem dano okazję do napicia się? Ponieważ informacja zwrotna, jaką otrzymuje zwierzę o swym poborze wody, powstaje w receptorach obwodowych w pysku i gardle, to w tym przypadku nie została ona przekazana, gdyż wodę wprowadzono bezpośrednio do żołądka. Mówiąc prościej, napełnienie żołądka zwierzęcia wodą nie powinno wpłynąć od razu na jego pragnienie, powinno ono wypić normalną ilość wody, jeśli istnieje taka możliwość. Przeprowadźmy eksperyment: znowu ważne jest wstępne ustalenie, jaką ilość wody średnio zwierzę może wypić w warunkach kontrolowanych. Jak w poprzednim badaniu zrobiono to przez zastosowanie ścisłego rozkładu pojenia i zezwolono na dostęp do wody jedynie co 24 godziny. Kiedy pobieranie wody w tych warunkach ulega stabilizacji, 598 dzienna średnia porcja wypijanej wody zostaje zmierzona. Skoro znana jest ilość wody, jaką zwierzę normalnie wypija, można przeprowadzić z nim eksperyment. W czasie bezpośrednio poprzedzającym czas pojenia, żołądek zwierzęcia zostaje napełniony jego całodzienną porcją wody. Następnie daje mu się dostęp do naczynia z wodą, a ilość wypitego przez nie płynu jest mierzona. Użyteczne jest przeprowadzenie badania ze zmiennym czasem opóźnienia między napełnieniem żołądka a dostępem zwierzęcia do wody po to, aby zobaczyć, jak zmienia się jego zachowanie związane z piciem wraz ze wzrostem upływu czasu. Ogólnie rzecz biorąc, wyniki uzyskane w eksperymencie tego typu są dokładnie takie, jakich można się było spodziewać. Po napełnieniu żołądka wodą zwierzę wydaje się w dalszym ciągu spragnione i wypija swoją normalną porcję wody, gdy tylko nadarzy się stosowna po temu okazja. Jeżeli czas między napełnieniem żołądka a uzyskaniem dostępu do wody zostaje wydłużony powiedzmy o 5, 10 lub 15 minut, to wtedy ilość wypitej wody będzie odpowiednio malała. Po przerwie trwającej około 20 minut, strawienie wody wydaje się dokonane i zwierzę nie zdradza zainteresowania piciem (Adolph, 1941). Napełnienie żołądka zwierzęcia wodą z wolna zaspokaja jego pragnienie. Na początku zwierzę zachowuje się tak, jak gdyby wcale nie otrzymało wody (rys. 17-6). RYSUNEK 17-6 PRZYGOTOWANIA 1) Zwierzę zostaje przyuczone do 24 godzinnego rozkładu pojenia, a następnie mierzymy średnią konsumpcję wody. 2) Wprowadzamy rurkę przetokową do żołądka. 3) Napełniamy żołądek dzienną porcją wody. EKSPERYMENT i WYNIKI 3a) Dajemy pić natychmiast; 4a) Pije normalną ilość 3b) Dajemy pić po 15 minutach; 4b) Pije mniej niż normalnie 3c) Dajemy pić po 20 minutach; 4c) Nie chce pić Jak wygląda eksperyment z napełnianiem żołądka w wypadku głodu? Czy zwierzę po otrzymaniu pokarmu będzie nadal głodne, czy też bezpośrednie wprowadzenie pokarmu do jego żołądka będzie dostatecznym powodem do zahamowania jego zachowania konsumpcyjnego? Zachowanie głodnego zwierzęcia jest różne od zachowania zwierzęcia spragnionego. Kiedy następuje napełnienie żołądka pokarmem, głód zostaje zredukowany (Smith, Duffy, 1955)