... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Prawo mianowania cz�onk�w rz�du przys�uguje formalnie monarsze, jednak �aden z ministr�w nie mo�e sprawowa� swojej funkcji, je�li Fo�keting uchwali wobec niego votum nieufno�ci. Decyzje przyj�te przez Rad� Pa�stwa formalnie monarcha podejmuje jedno- osobowo, lecz ka�da z tych decyzji wymaga kontrasygnaty odpowiedniego mini- stra. Ka�da z kwestii w�adzy wykonawczej mo�e by� przez monarch� przekaza- na Radzie Ministr�w. Wyniki obrad Rady Ministr�w musz� by� przedstawione monarsze przez premiera. Premier przedstawia corocznie Fo�ketingowi sprawozdania o stanie pa�stwa i zamierzeniach rz�du. W przypadku wyra�enia rz�dowi votum nieufno�ci rz�d podaje si� do dymisji lub premier zwraca si� do kr�la o rozwi�zanie Fo�ketingu i rozpisanie nowych wybor�w. Zmiana Konstytucji: projekt zmiany uchwalany jest przez dwa kolejne sk�a- dy Fo�ketingu wi�kszo�ci� 2/3 g�os�w og�lnej liczby deputowanych. Je�eli zmia- na konstytucji zostanie zaaprobowana przez nowo wybrany Fo�keting bez po- 84 zmiany zostanie przyj�ty, je�li wi�kszo�� stanowi�ca co najmmej 4U'/o uprawnio- nych do g�osowania opowie si� za projektem. LITERATURA: Konstytucja Kr�lestwa Danii, wst�p M. Grzybowski, Wroc�aw 1982. M. Grzybowski, Fo�keting - parlament Kr�lestwa Danii, Warszawa 1993. M. Grzybowski, Systemy polityczne wsp�czesnej Skandynawii, Warszawa 1989. Wsp�czesne systemy partyjne wybranych pa�stw europejskich, red. M. Grzybowski i A. Zi�ba, -Krak�w 1996. WYBomr DO FO�KETINGU Partie 1979 1981 1984 1987 1988 1990 1994 1998 mandaty %gfoS�UJ mandaty %glo-S�W mandaty Pog�os�w mandaty %glo-S�U} mandaty %glo-S�W mandaty thglo-S�W mandaty %glo-S�W mandaty %gto-S�W Partia Socja- listyczno- Ludowa(SFP) 10 5,9 21 11,3 21 11,5 27 14,6 26 13,1 15 8,3 13 7,3 13 7,5 Partia Socjalde- mokratyczna (SD) 69 38,5 59 32,9 56 31,6 54 29,3 55 30,0 69 37,4 62 34,6 63 36,0 Partia Radykalno- Liberalna(RV: 10 5,4 9 5,1 5,5 6,2 10 5,6 7 3,5 8 4,6 7 3,9 Partia Chrze�cija�- sko-Ludowa (KrFP) 5 2,6 5 2,3 5 2,7 4 2,4 4 2,1 4 2,3 - 1,8 4 2,5 Centrum-De- mokraci (CD) 6 3,2 15 8,3 8 4,6 9 4,8 9 4,7 9 5,1 5 2,8 8 4,3 Partia Konser- watywno-Lu-dowa (KFP) 22 12,5 25 14,4 42 23,4 38 20,8 35 19,4 30 16,0 27 15,0 16 8,9 Partia Liberalna (V) 22 12,6 21 11,3 22 12,1 19 10,5 22 11,9 29 15,8 42 23,3 42 24,0 Partia Post�pu (FP) 20 11,1 16 8,9 6 3,6 9 4,8 16 9,0 12 6,4 11 6,4 4 2,4 Sojusz Zielono- Czerwony (ELRG) - 1,7 6 3,1 5 2,7 Du�ska Partia Ludowa (DF) 13 7,4 Lewica- Socjali�ci (VS) 6 3,7 5 2,6 5 2,6 - 1,4 - 0,6 inne 5 2,6 4 2,2 1 2,8 Plus dw�ch delegat�w z Wysp Owczych i Grenlandii Frekwencja (%) 85,6 83,2 88,5 86,8 75,8 83,0 84,0 86,0 �r�d�a: The Europa Worid Year Book, London r�ne roczniki. 85 _ _- "", ^,^i^.^otJ^s.iwLiuuuwu \i3Fff - Utworzona w 1958 r. po roz�amie w du�skim ruchu komunistycznym o orientacji marksistowskiej; o charakterze socjalistycznym. Partia Socjaldemokratyczna (SD) - utworzona w 1871 r.; o charakterze socjalde- mokratycznym, opowiada si� za planowaniem rozwoju spo�eczno-gospodarczego przy uwzgl�dnieniu zasad gospodarki rynkowej z rozwini�tym systemem �wiadcze� spo�ecz- nych i pe�nym gwarantowaniem zatrudnienia, r�wno�ci� spo�eczn� przy zachowaniu go- spodarki mieszanej. Partia Radykalno-Liberalna (RV) - utworzona w 1905 r. w wyniku roz�amu w ru- chu liberalnym; jest za ochron� indywidualnej przedsi�biorczo�ci, umiarkowan� inter- wencj� pa�stwa w gospodark�, kontrol� pa�stwa nad monopolami i trustami. Partia Chrze�cija�sko-Ludowa (KrFP) - utworzona w kwietniu 1970 r. jako ugru- powanie jednocz�ce wyznawc�w r�nych odmian chrze�cija�stwa; nawi�zuje do doktry- ny spo�ecznej i etycznej protestantyzmu. Centrum-Demokraci (CD) - utworzona w listopadzie 1973 r. w wyniku roz�amu na prawym skrzydle w Partii Socjaldemokratycznej, sprzeciwia si� cz�onkostwu Danii w NATO i Wsp�lnocie Europejskiej. Partia Konserwatywno-Ludowa (KFP) - utworzona w 1915 r. na bazie parlamen- tarnego ugrupowania Prawicy (H�yre); opowiada si� za ochron� w�asno�ci prywatnej, elastyczn� polityk� finansow� oraz niskimi podatkami. Partia Liberalna (V) - utworzona w 1870 r. jako Partia Liberalno-Agrarna; opowia- da si� za ochron� w�asno�ci prywatnej, wolnego rynku, popiera minimalne zaanga�owa- nie pa�stwa w gospodarce i ograniczenie sfery �wiadcze� socjalnych. Partia Post�pu (FP) - utworzona w sierpniu 1972 r.; w swoim programie ��czy ele- menty liberalne (nieskr�powana przedsi�biorczo��; prywatna inicjatywa) z elementami populistycznymi (zniesienie podatku dochodowego, likwidacja s�u�by dyplomatycznej)1 Sojusz Zielono-Czerwony (ELRG) - utworzony w 1989 r. z po��czenia 3 lewicowych partii: Lewicy-Socjalist�w, Komunistycznej Partii Danii i Partii Socjalistyczno-Robotni- czej; w swoim programie ��czy nurt lewicowy (bezpiecze�stwo socjalne, sprzeciw wobec prywatyzacji sektora publicznego) z ekologicznym (popierania wykorzystania alterna- tywnych �r�de� energii). Du�ska Partia Ludowa (DF) - utworzona w pa�dzierniku 1995 r. w wyniku roz�a- mu w Partii Post�pu; o charakterze skrajnie prawicowym. Du�ski Ruch Ludowy przeciw Unii Europejskiej (FB) - powsta� w latach 60-tych; sprzeciwia si� cz�onkostwu Danii w Unii ze wzgl�du na jej biurokratyczny, centralistycz- ny i ponad narodowy charakter, popiera wsp�prac� kraj�w nordyckich oraz tworzenie form wsp�pracy mi�dzy suwerennymi krajami. Ruch Czerwcowy (JB) - utworzony w czerwcu 1992 r. po pierwszym negatywnym re- ferendum w Danii na temat przyj�cia traktatu z Maastricht; program zbli�ony do Ru- chu Ludowego przeciw UE. 1 Wsp�czesne systemy partyjne wybranych pa�stw europejskich, red. M. Grzybowski i A. Zi�- ba, Krak�w 1996, s. 45-54. 86 I^iuma yncpuuirna i^&iunona/ 16 marca 1988 roku Rada Najwy�sza Estonii og�osi�a deklaracj� w sprawie su- werenno�ci Esto�skiej SRR. Wybrana w marcu 1990 r. nowa Rada Najwy�sza uzna�a w�adz� radzieck� od momentu jej wprowadzenia za nielegaln� i zadekla- rowa�a jednocze�nie restytucj� Republiki Esto�skiej. W marcu 1991 roku odby�o si� referendum w sprawie niepodleg�o�ci Estonii (78% "za", przy 83% frekwencji). po og�oszeniu Deklaracji Niepodleg�o�ci 20 sierpnia 1991 r
