... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
2. Cel i przeznaczenie państwa Organizacja państwowa jak każda inna organizacja polityczna ma określony cel i przeznaczenie. Cele państwa różnie się określa w dziejach myśli politycznej. Najczęściej spotykanymi określeniami celu państwa w literaturze są: 1) dobro ogółu, 2) zapewnienie bezpieczeństwa, 3) ochrona własności lub interesó ogniu narodu, posżćźegó~nyc~h grup jednostek itp. ~Vymiemone cele formułuje się w sposób bardzo ogólny. Właściwie, to jako np. cel, dobro ogółu w jakimś stopniu odnosi się do państwa na różnych etapach rozwoju społeczeństwa. We współczesnych państwach cele państwa bywają bardzo precyzyjnie formułowane. Wedle M. Manelego, to co nazywa się celem państwa to są "cele stania ne przez określonych ludzi, klasy lub grupy rządzące, że nie ma obiek- tywnych, samoistnych, niezależnych od świadomości ludzkiej celów ani państwa, ani jakichkolwiek instytucji prawno-ustrojowych"g. Konkretyzując ten pogląd wskazuje, że ochrona grup społecznych władających środkami wytwórczymi i utrzymanie spoistości organizacji państwowej jako całości, będzie tym celem ogólnym. Byt organizacji państwowej traktuje się instrumentalnie. Dlatego też jak zauważa S. Ehrlich "przez cel państwa trzeba rozumieć to, co ośrodek decyzji politycznej wytycza jako cel organizacji państwowej"~. Cele państwa z natury rzeczy związane są z subiektywnymi działaniami ludzi. Ludzie wchodzą w skład ośrodków decyzyjnych państwa, wyznaczają cele, określają wa runki i wskazują środki realizacji zamierzonego celu. Gdyby przyszło określić cel państwa narodu polskiego końca XX i początku XXI wieku okresu transformacji systemowej, to będzie jak pisze J. Pajestka: 1 ) "konsekwentne instalowanie rynkowego systemu ekonomicznego, wraz z wykształceniem związanych z nim instytucji pieniężno-ekonomicznych", 2) '" "ustanowienie demokratycznego porządku polityczno- instytucjonalnego"'°. Realizacja tego celu jest możliwa poprzez działania cząstkowe. Wedle A. Łopatki państwo na drodze do celu ostatecznego czy też długofalowego realizu]e ~;; "określone zadania"11. Właśnie wykonywanie tych zadań prowadzi do pozą A M. Maneli, O funkcjach państwa..., s. 17. S. Ehrlich, Wstęp do nauki..., s. 66. J. Pajestka, O orientację na przyszłość w rejórmach polskich, Warszawa 1994, s. 29. A. Łopatka, Wstęp do prawoznawstwa..., s. 25. danego celu. Ziszczenie celu staje się możliwe poprzez działania cząstkowe organów państwowych i mobilizację sił społecznych. Wytyczone cele nie mogą być dowolną imaginacją, lecz muszą uwzględniać potrzeby i interesy cywilizacyjne grup społecznych oraz możliwości realizacyjne danego kraju i wynikające z otoczenia międzynarodowego. Złożoność celów współczesnych państw i dokonujący się wyścig cywilizacyjno-wytwórczy wymaga korygowania zadań i dostosowania do wzorców cywilizacji dominującej. Nieuwzględnianie tego wymogu w przeszłości w polskich warunkach społecznych i podążanie za cywilizacją peryferyjną (komunistyczną) doprowadziło do odstałości od głównych ośrodków rozwojowych i braku możliwości przyswajania zdobyczy z zakresu dóbr materialnych oraz kulturowych. Na ośrodkach decyzji politycznych spoczywa więc wielka, wręcz dziejowa, odpowiedzialność nie tylko za wytyczanie celu organizacji państwowej, ale jeszcze takiego celu, który by w warunkach transformacji systemowej państw Europy Środkowej i Wschodniej uwzględniał ogólne tendencje cywilizacyjne współczesnej dobyl2. Inaczej mówiąc, by cel państwa szedł po linii pewnych uniwersalnych tendencji, czyli jak twierdzi John Naisbitt uwzględniał "megatrendy cywilizacyjne"1~. Wiedza o celach państwa i jego zadaniach jest zatem wiedzą nie tylko o sa ;~! mym państwie, ale także o cywilizacji ludzkiej i jej trendach rozwojowych. Bez przyswajania tej wiedzy trudno oddziaływać na procesy przemian i kształ towanie cywilizacyjnego oblicza państwa i społeczeństwa. Przezną~zeniem państwa..j~sL~rzę~z~wistniąnię_wytyczone~o celu państwa. V~związku z tym działalność państwa natury globalnej i wycinkowej wińńy być podporządkowane i skierowane na tworzenie infrastruktury rozwoju rynkowego systemu gospodarczego i kształtowanie demokratycznego systemu politycznego. Wymaga to przede wszystkim bazy instytucjonalnej dla podmiotów zarówno gospodarczych, jak i politycznych, partycypacji wytwórczej i obywatelskiej