... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Tryb tworzenia partii politycznych zakłada pełną swobodę w tym zakresie. Partia może być założona przez co najmniej 400 pełnoletnich obywateli, korzystających z czynnego prawa wyborczego, z zastrzeżeniem, iż obywatel może być członkiem tylko jednej partii politycznej. Zgodnie z ustawą partia polityczna konstytuuje się w momencie, gdy na zebraniu założycielskim przyjmie statut, program i wybierze organy kierownicze. Warunkiem uzyskania osobowości prawnej jest natomiast wystąpienie, nie później niż w terminie l miesiąca od daty odbycia zebrania założycielskiego, z odpowiednim wnioskiem do ministra sprawiedliwości o jej zare- 6 Z prawa zgłaszania kandydatów (w tym rejestracji list kandydatów w okręgu wielomandatowym) korzystają wszystkie zarejestrowane partie i organizacje polityczne. W okręgu jednomandatowym kandydatura może być zarejestrowana na podstawie osobistego zgłoszenia kandydata, pod warunkiem uzyskania poparcia co najmniej 1000 wyborców zamieszkałych w danym okręgu wyborczym. —rrzr Wojciech Kręcisz m jestrowanie. W terminie l miesiąca od daty złożenia wniosku dokonuje on rejestracji partii. Na odmowę rejestracji, w terminie l miesiąca, przysługuje skarga do Sądu Okręgowego w Wilnie. Sporne jest przy tym, na ile wystąpienie z wnioskiem do ministra sprawiedliwości jest obowiązkiem, na ile zaś uprawnieniem partii. Towarzyszy temu kwestia, czy do prawnego obrotu dopuszczone są tylko i wyłącznie partie polityczne posiadające osobowość prawną, czy też również - i to na równych zasadach - także partie nieposiadające osobowości prawnej. Wolność tworzenia partii politycznych nie ma charakteru absolutnego. Konstytucyjne granice dopuszczalności celów i działalności partii politycznych, określone poprzez nakaz ich zgodności z konstytucją i ustawami, sprecyzowane zostały w ustawie. Formułuje ona zakaz tworzenia partii politycznych propagujących: nierówność rasową, religijną i narodową; metody totalitarne i autorytarne; siłowe przejęcie władzy; wojnę; przemoc; nieprzestrzeganie praw i wolności człowieka i obywatela; idee oraz działania sprzeczne z porządkiem konstytucyjnym Republiki oraz z ogólnie uznanymi normami prawa międzynarodowego. Analiza normatywnie określonych granic dopuszczalności celów i działalności partii politycznych wyraźnie akcentuje ich antytotalitarny charakter. Uzasadnieniem tej regulacji jest potrzeba szeroko rozumianego rozdzielenia partii od systemu organów państwa i niedopuszczenie do monopolu władzy którejkolwiek z nich. Wyrazem tej tendencji jest konstytucyjny zakaz monopolizowania przez partie środków masowej komunikacji. Jedną z form realizacji wskazanego celu są regulacje wprowadzające niepołą-czalność członkostwa w partii z zajmowaniem określonych stanowisk lub urzędów. O ich doniosłości przekonuje to, iż znajdują one swoje bezpośrednie zakotwiczenie w ustawie zasadniczej: 1) przepis art. 83 ust. 2 zobowiązuje urzędującego prezydenta do zawieszenia członkostwa w partii; 2) na podstawie przepisu art. 104 ust. 2 w związku z art. 113 ust. 2 sędziowie nie mogą uczestniczyć w działalności partii i organizacji politycznych; 3) zakaz uczestniczenia w działalności partii i organizacji politycznych przepis art. 141 adresuje do osób: odbywających zasadniczą lub zastępczą służbę wojskową, odbywających służbę w systemie obrony kraju; oficerów policji i służby wewnętrznej; podoficerów i żołnierzy nadterminowych; płatnych pracowników jednostek militarnych i służby bezpieczeństwa. Zakaz łączenia członkostwa w partii z określonymi funkcjami i stanowiskami państwowymi formułowany jest również na gruncie ustawodawstwa zwykłego. Na gruncie prawa litewskiego nadzór nad partiami politycznymi sprawowany jest przez sądy powszechne, a ściślej przez Sąd Okręgowy w Wilnie. W przedmiocie zawieszenia działalności partii politycznej albo o zakazie jej działania orzeka on na wniosek ministra sprawiedliwości. Naruszenie przez partię przepisów konstytucji lub ustaw uprawnia ministra sprawiedliwości, działającego z urzędu lub na wniosek organów państwowych i samorządowych, do wystąpienia do organu partii z wezwaniem do zaniechania naruszeń prawa. Bezskuteczność tego wezwania stanowi podstawę do wystąpienia do sądu z wnioskiem o zawieszenie jej działalności. Republika Litewska Uwzględniając wniosek, sąd orzeka o zawieszeniu działalności partii na okres nie-przekraczający roku. Ponowne naruszenie przez partię konstytucji lub ustaw może skutkować orzeczeniem przez sąd - na wniosek ministra sprawiedliwości - o całkowitym zakazie jej działalności. O praktycznej doniosłości obowiązywania zasady pluralizmu politycznego przekonuje liczba aktywnych na scenie politycznej partii