... masz przeĹźywaÄ Ĺźycie, a nie je opisywaÄ.
Przyczyny prowadzšce do unikania współżycia mogš być również psychologiczne lub anatomiczne. Istotne jest to, że kobiety pomimo bra- ku podniecenia mogš się zmusić (lub mogš zostać zmuszane) do współ- życia. Prowadzi to często do pogłębienia się dolegliwoci i ich utrwalenia. Dlatego ważne jest, aby rozpoznawać wczenie przyczyny impotencji i od- powiednio je leczyć. Co to jest biseksualizm? Czy biseksualizm jednego z rodziców może mieć wpływ na psychikę dziecka, które urodzi się w tym zwišzku? Biseksualizm to uprawianie seksu z osobnikami obojga pici. Dotyczyć on może zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Takie tendencje w realizacji życia seksualnego mogš być przejciowe. Do kontaktów biseksualnych może dochodzić pomimo stałego zwišzku z partnerem płci przeciwnej. Wycho- wanie się w takiej rodzinie nie wpływa znaczšco na orientację seksualnš potomstwa. Naukowcy stale toczš dyskusje, co tak naprawdę okrela pre- ferencje seksualne, poza cechami wrodzonymi. Dotychczas nie wykazano w sposób bezsporny, że dzieci wychowane na przykład w zwišzkach ho- moseksualnych majš preferencje homoseksualne w dorosłym życiu. Pew- ne schematy zachowań mogš łatwiej akceptować, ale o realizacji życia sek- sualnego decyduje wiele innych czynników. Co to sš badania prenatalne? Badania prenatalne obejmujš różnego typu postępowanie medyczne pro- wadzšce do zdiagnozowania zaburzeń, jakie mogš się pojawić u płodu jeszcze przed porodem. Ich celem jest wykluczenie wad wrodzonych pło- du, jego uszkodzeń rozwojowych lub sytuacji, gdy zagrożone jest jego ży- cie. Wiele wad płodu nie daje bowiem szans na póniejsze życie lub wy- maga szybkiego leczenia tuż po urodzeniu. Badania prenatalne mogš mieć charakter inwazyjny i polegajš na pobra- niu biologicznego materiału pozwalajšcego na okrelenie zaburzeń gene- tycznych i nieprawidłowoci zwišzanych z wadami chromosomów; typo- wym przykładem jest zespół Downa. Obecnie można również okrelić, czy dziecko odziedziczyło po rodzicach jakš chorobę. Bada się w tym celu po- szczególne geny. Badania mogš być również nieinwazyjne. Wtedy porednio pozwalajš na wykrycie zmian rozwojowych poprzez obraz USG. Takie wyniki można również uzyskać przez ocenę niektórych substancji występujšcych we krwi matki, a pochodzšcych od płodu. Badania porednie rzadko dajš stuprocentowš pewnoć diagnozy. Pozwalajš one jednak na stwierdzenie wad rozwoju i budowy wielu narzšdów i układów. 93 94 Zdiagnozowanie w wyniku takich badań na przykład wady serca daje szansę na zaplanowanie operacji i wczesnš pomoc. Stwierdzenie wady, która uniemożliwia póniejsze życie, np. bezmózgowie czy brak ważnych narzšdów, pozwala podjšć decyzję o wczeniejszym zakończeniu cišży. W 95% przypadków badania wykazujš prawidłowy rozwój i uspokajajš za- równo lekarzy, jak i rodziców co do zdrowia nienarodzonego dziecka. Wraz z wiekiem rodziców lub w wypadku ich obcišżenia chorobami gene- tycznymi ryzyko wad jest większe. Badania prenatalne pozwalajš na posiadanie zdrowego, prawidłowo rozwijajšcego się potomstwa W jakiej sytuacji dopuszczalna jest w naszym kraju aborcja? Ustawa, która zaczęła obowišzywać od 1993 roku. okrela dopuszczalnoć przerwania cišży tylko w pewnych sytuacjach. Do takich prawo zalicza cišżę, jaka powstała w wyniku przestępstwa, na przykład gwałtu. Innym powodem mogš być wskazania medyczne, do których należš: ciężka cho- roba matki uniemożliwiajšca donoszenie cišży lub zagrożenie jej życia, uszkodzenia rozwoju płodu, wady genetyczne i rozwojowe płodu. Oczywi- cie dotyczy to ciężkich wad. których nie potrafimy leczyć. W praktyce w Polsce postępowania prowadzšce do legalnej aborcji prowa- dzone sš rzadko i w 2001 roku wykonano ich 124. Na czym polega zabieg aborcji? Zabieg aborcji polega na usunięciu z jamy macicy tkanek płodowych. Wy- konuje się go różnymi sposobami, od wyłyżeczkowania (oczyszczenia z tkanek cian macicy po rozszerzeniu kanału szyjki macicy) po zastoso- wanie metody podcinieniowej wysysajšcej tkanki. W krajach zachodnich dostępne sš preparaty farmakologiczne powodujšce naturalne poronienie. Wywołujš one skurcze macicy i usunięcie płodu, identycznie jak to się dzieje przy poronieniu samoistnym