... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.
Problem pogarsza się, jeśli powodem szukania pomocy medycznej jest stan powszechnie uważany za wstydliwy. Ludzie często mają opory przed zgłoszeniem się do ośrodka leczenia alkoholizmu czy narkomanii, gdyż obawiają się, co pomyślą o nich przedstawiciele personelu medycznego oraz osoby z zewnątrz. ' Podsumowanie •;. .' i ś . •' . . , Ludzie doświadczają lęku społecznego, kiedy mają motywację do wywierania pożądanego wrażenia, ale wątpią czy im się to uda. Dlatego też sytuacje, które zwiększają motywację do wywierania wrażenia lub obniżają sku-;eczność autoprezentacji, podnoszą poziom lęku społecznego. Ponadto osoby wykazujące silną stałą skłonność do odczuwania lęku społecznego cechują się la ogół silną motywacją do wywierania wrażenia, ale niską wiarą w swoje imiejętności autoprezentacyjne. Niepokój społeczny pociąga za sobą takie reakcje, jak unikanie, zaha-nowanie i małomówność. Wycofanie się z kontaktów społecznych nie tylko AUTOPREZENTACYJNE TROSKI 221 redukuje niepokój, lecz również zmniejsza ryzyko wyraźnej porażki autopre-zentacyjnej. Ludzie martwiący się o wywierane wrażenie stosują też taktyką zwaną nieszkodliwą towarzyskością, a styl ich autoprezentacji jest defen-sywny. Nadmierna troska o wywierane wrażenie może niestety negatywnie wpływać na pamięć i prowadzić do „dławienia się" podczas wykonywania trudniejszych zadań. Aby chronić swój wizerunek publiczny ludzie mogą też stosować samou-trudnianie, to znaczy stwarzać przeszkody, którymi można później wytłumaczyć ewentualne niepowodzenie. Ponadto niektórzy uciekają się do deklarowania upośledzenia, aby przekonać otoczenie, że ich porażka wynikła z czynników pozostających poza ich kontrolą; jeszcze inni zwiększają przewagę osób, z którymi są porównywani. Autoprezentacyjne troski mogą być niebezpieczne dla zdrowia. Niektórzy ludzie na przykład nie zabezpieczają się podczas uprawiania seksu, obawiając się, że wywrą niekorzystne wrażenie, jeśli zaproponują partnerowi użycie prezerwatywy. Względy autoprezentacyjne powstrzymują też czasem łudź] przed korzystaniem z pomocy lekarza. J L BIBLIOGRAFIA ABBEY, A., MELBY, C. (1986). The effects on nonverbal cues on gender differences in perceptions of sexual intent. SexRoles, 15, s. 283-298. ACKERMAN, B., SCHLENKER, B. R. (1975, sierpień). Self-presentation: Attributes ofthe actor and audience. Wykład wygłoszony na zjeździe American Psychological Association, Chicago. AINSWORTH, M. D. S. (1989). Attachments beyond infancy. American Psychologist, 44, s. 709-71C Allies Dealin Sternly with Iraąis (1991, 4 marca). Winston-Salem Journal, s. l, 4. ALTMANN, S. A. (1967). The structure of primate communication. (w:) S. A. Altmann (red.), Social communication among primates. Chicago: University of Chicago Press. American Psychiatrie Association (1987). Diagnostic and statistical manual of mentol disorders (wyd. III popr.). Washington, D. C.: American Psychiatrie Association. APSLER, R. (1975). Effects of embarrassment on behayior toward others. Journal of Personality and Social Psychology, 32, s. 145-153. ARCHER, R. L., BURLESON, J. A. (1980). The effects of timing and responsibility of selfdisclosure on attraction. Journal of Personality, 38, s. 120-130. ARKIN, R. M. (1981). Self-presentational style, (w:) J. T. Tedeschi (red.), Impression management theory and social psychological research (s. 311-333). New York: Academic Press. ARKIN, R. M., Appleman, A. J., Berger, J. M. (1980). Social anxiety, self-presentation and the seli serying bias in causal attribution. Journal of Personality and Social Psychology, 38, s. 23-35. ASENDORPF, J. (1990). The expression of shyness and embarrassment. (w:) W. R. Crozier (red.), Shyness and embarrassment: Perspectiues from social psychology (s. 87-118). New York: Cambridge University Press. AUSTIN, J. L. (1956).Apleaforexcuses. Proceedings of the Aristotelian Society, 57, s. 1-30. BAGBY, R. M., GILLIS, J. R., DICKENS, S. (1990). Detection of dissimulation with the new generation of objective personality measures. Behauioral Sciences and the Law, 8, s. 93-102. BANDURA, A. (1973). Aggression. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall. BARASH, D. P. (1977). Sociobiology and behavior. New York: Elsevier. BAUMEISTER, R. F. (1982a). Aself-presentational view of social phenomena. Psychological Bulletin, 91, s. 3-26. BAUMEISTER, R. F. (1982b). Self-esteem, self-presentation, and future interaction: A dilemma oi reputation. Journal of Personality, 50, s. 29-45. BAUMEISTER, R. F. (1984). Choking under pressure: Self-consciousness and paradoxical effects of incentiyes on skilled performance. Journal of Personality and Social Psychology, 46, s. 610-620. BAUMEISTER, R. F. (red.). (1986). Public selfand private self. New York: Springer-Yerlag. BAUMEISTER, R. F. (1987). How the self became a problem: A psychological review of historical research. Journal of Personality and Social Psychology, 52, s. 163-176. BAUMEISTER, R. F. (1989). Motives and costs of self-presentation in organizations. (w:) R. A.. GIACALONE I P. ROSENFELD (red.), Impression management in the organization (s. 57-71). Hillsdałe, New York: Erlbaum. BAUMEISTER, R. F. (1991). Escaping the self. New York: Basic Books. BAUMEISTER, R. F., CAIRNS, K. J. (1992). Repression and self-presentation: When audiences BAUMEISTER, R. R, COOPER, J., SKIB, B. (1979). Inferior performance as a selectiye response to expectancy: Taking a dive to mąkę a point. Journal of Personality and Social Psychology, 37, s. 424-432. BAUMEISTER, R. R, JONES, E. E. (1978). When self-presentation is constrained by the targefs knowledge: Consistency and compensation. Journal of Personality and Social Psychology, 36, s. 608-618. BAUMEISTER, R. R, LEARY, M. R. (1993). The need to belong: Desire for interpersonal attachments as a fundamental human motivation. Maszynopis w trakcie korekty, Case Western Reserve University. BAUMEISTER, R. R, SHOWERS, C. J. (1986). A review of paradoxical performance effects: Choking under pressure in sports and mental tests. European Journal o f Social Psychology, 16, s. 361-383. BAUMEISTER, R. R, STEINHILBER, A. (1984). Paradoxical effects of supportive audiences on performance under pressure: The home field advantage in sports championships. Journal of Personality and Social Psychology, 47, s. 85-93. BAUMEISTER, R. R, TICE, D. M. (1990). Anxiety and social exclusion. Journal o f Social and Clinical Psychology, 9, s. 165-195. BAUMEISTER, R