... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

Istotn� trudno�� w grze na oboju stanowi to, i� w�ski otw�r stroika przepuszcza bardzo ma'� ilo�� powietrza w danym odcinku czasowym, przy czym wchodzi ono do instrumentu pod znaczn``m ci�nieniem. Gra na oboju stwarza najwi'ksze opory przy wydychanym strumieniu powietrza spo�r�d wszystkich innych technik gry na instrumentach d'tych. W fazie wydechowej en`ituj�cej strumie� powietrza do instrumentu powstaje bardzo du�e ci�nienie w dr:`gach oddechowych oraz w jamie ustnej. Wymaga to znacznej pracy statycznej ws:`ystkich mi'�ni wydechowych. Jest rzecz� zrozumia'�, �e w tych okoliczno�ciach wydech nie spe'nia swojej fizjologicznej funkcji, tzn. wydalania zu�ytego powietr:`a z narz�du oddechowego. Dlatego te� zad'cie w czasie gry na oboju odbywa si', z punktu widzenia fizjolog� narz�du oddechowego, w warunkach zatrzymania czynno�ci wentylacyjnej p'uc. Tym samym wydatek energetyczny pracy mi'�niowej jest eksponowany w�wczas, gdy nast'puje niedotlenienie organizmu przy ` ykorzystaniu beztlenowych �r�de' przemiany mater�. Dodatkowym czynnikiem c bci�aj�cym jest wzrost ci�nienia w klatce piersiowej, kt�ry hamuje powr�t krwi ;`ylnej do serca, upo�ledzaj�c tym samym prac' mi'�nia serGowego jako pompy oraz powoduj�c przekrwienie bierne �ylne prawie wszystkich narz�d�w cia'a, ograniczaj�i:e ich funkcj'. Wt'aczanie powietrza do instrumentu pod du�ym ci�nieniem odbija `i' r�wnie� na mi'�niach szpary ustnej, z kt�rych najbardziej, z punktu widzei `ia wysi'ku statycznego, jest obci�ony mi'sie� policzkowy (m. buccinator). Reasumuj�c, w�r�d mu` yk�w graj�cych na instrumentach d'tych obci�enia zwi�zane z gr� na oboju s;` chyba najwi'ksze. 116 Rozdziai I v P`zecig�esia zawodowe muzyk�w OD DAwNA jest znany zwi�zek pomi'dzy zdrowiem cz'owieka a czynno�ciami zawodowymi, kt�re wykonuje. Cz'owiek stanowi bowiem czynnik biologiczny w ka�dym akcie wykonywanej pracy i stan jego zdrowia ma olbrzymi wp'yw na jej jako��. Z tego w`.gl'du choroby zawodowe s� problemem o znaczeniu spo'ecznym, poniewa� wyst�pic�nie dolegliwo�ci o charakterze schorzenia zawodowego jest wyrazem niedoskona'c `�ci metod ochrony zdrowia pracownik�w. Chorobami zawodowymi - - w pojgciu lekarskim - rno�na nazwaC` wszelkie zaburzenia stanu zdrowia si.`oi�cie zwi�zane ze �rodowiskiem prac:y zawodowej lub sposobem jej wykonywania. Prawodawstwo w wi�kszo;ci kraj�w wprowadza obowi�zek zg'aszania i rejestracji os�b dotkni'tych chorobami zawodowymi i przewiduje dla nich �wiadczenia pieni'�ne. Poszczeg�lne krajr` ustalaj� wykaz chor�b zawodowych, kt�ry jest specjalnym aktem prawnym. W pojgciu lekarsko-prawny,n "za choroby zawodowe uwa�a sig choroby okre�lone w wykazie chor�b zawodow `ch, je�li spowodowane zostaly wykonywaniem zatrudnienia w warunkach nara�` j�cych na ich powstawanie". Obowi�zuj�cy w Polsce w `kaz obejmuje czterna�cie pozycji, z czego przynajmniej dwie mog� odpowiad, i� warunkom wyst'powania patolog� zawodowej w przypadku zawodu muzyk i instrumentalisty. Nale�� do nich pozycja sz�sta, 118 ` ejmuj�ca schorzenia: nerw�w, mi'�ni, �ci'gien, pochewek �ci'gien, kaletek mazio`v `ch, tkanek oko'ostawowych - powoduj�ce nieodwracalne zmiany w uk'adzie r ` hu, wywo'ane sposobem wykonywania pracy - oraz pozycja �sma, dotycz�ca u` zkodze� narz�du s'uchu, zwi�zanych ze sta'ym nara�eniem na dzia'anie nadmierne go ha'asu. Zmiany w narz�dach ruchu, spowodowane przez rodzaj pracy, s� w ma'ym st pniu poznane i trudne do oceny. Muzyk instrumentalista podczas wykonywania swojego zawodu jest cz'sto n` ra�ony na mechaniczne uszkodzenie lub przeci�enie narz�du ruchu oraz uk'adu `c dechowego. Szczeg�lnie dotyczy to czynno�ci odbywaj�cych si' w wymuszonej p` zycji cia'a, wymagaj�cych sta'ego obci�enia okre�lonych grup mi'�niowych, rL h�w monotypowych oraz ruch�w nara�aj�cych na �cisk pni nerwowych i czynn` �ci powoduj�cych zmiany przeci�eniowe w obr'bie tkar.ek mi'kkich oko'okc stnych. Zmiany chorobowe powstaj�ce w wyniku takich obci�e� wyst'puj� r�wnie� n zale�nie od wykonywanej pracy zawodowej, dlatego te� okrc:�lenie ich zawodoweg ` charakteru napotyka ogromne trudno�ci orzecznicze. Tote� przy orzekaniu o zwi�zku przyczynowym tych zmian chorobowych z prac`` zawodow� muzyka i strumentalisty nale�y dokona� oceny ka�dego indywidualne';o przypadku