... masz przeżywać życie, a nie je opisywać.

A gdy po pracy wolny mamy czas, wtedy do kotBów a| si serce rwie, pod pach miski, rce z zimna dr|, w dBugim ogonku po kapust zB. Od pracy nas rce bol wiatr przez dziury w portkach dmie, oj, pustkowska nasza dolo, dBugo, zimno, mokro, zle. Nam nie zaszkodzi na strzelnicy bywa, lub w jednej Bliznie kopa doBów sto, szesna[cie godzin nad szpadlem si kiwa, co nam to, co nam to, co nam to. Chodzi w drewniakach mniejszych dwa numery, raz na dwie doby trzy godziny spa, jedno zostaBo, do jasnej cholery; wci| si [mia, tylko [mia, tylko [mia. 158 Ponadto kr|yBy w obozie ukBadane przez wizniów wiersze wyra|ajce tsknot za domem i bez-nadziej |ycia obozowego. PrzykBadowo mo|na przytoczy jeden z nich. Czemu smutek serce toczy, czemu w |yBach stygnie krew, czemu Bzawi twoje oczy, i pospna twoja brew? ChciaBbym ujrze ojca, matk, do rodzinnych wróci stron, chciaBbym widzie wBasn chatk, i mej wioski sBysze dzwon. Oto widz moje strony, tam prawdziwy |ycia zdrój, tam zostaBa moja |ona i jedyny synek mój. Gdy ja umr, |y przestan, serce me przestanie bi. Powiedz|e mi moja luba, z kim ty wtedy bdziesz |y? {yj wesoBo i w swobodzie, jak ten w polu ró|y kwiat, dla mnie szcz[cie w ciemnym grobie ja ju| dzisiaj |egnam [wiat. Nale|y jeszcze wspomnie, |e wizieD z transportu tarnowskiego Tadeusz Bouet byB malarzem. Wizniowie pracujcy w warsztacie stolarskim potajemnie wyrabiali maBe kasetki, on malowaB na wieczkach sceny z |ycia obozu oraz widoki z obozu. Kasetki te wizniowie przekazywali, gBównie przez Kaczorowskiego, swym rodzinom. Ponadto malowaB on na tekturze kartki noworoczne i [witeczne, które t sam drog wdrowaBy do rodzin wizniów 138. 138 OKBZH Rzeszów, S. Goetz, Pustków, praca konkursowa. Fotografie takich kasetek s reprodukowane w niniejszej ksi|ce. 159 Huch oporu w obozie SpoBeczno[ wizniów w obozie pracy przymusowej dla Polaków pocztkowo z powodu ostrej wal-~ki o byt, znoszenia staBego terroru ze strony eses-maDskiej zaBogi i starszyzny wizniarskiej byBa wewntrznie rozbita. Ka|dy z osobna walczyB o zachowanie |ycia. Zwiadcz o tym liczby strat osobowych w pierwszym okresie. Pózniej, kiedy dziki zmianom w obozie sytuacja wizniów nieco si poprawiBa, a nadto do obozu napBynBy transporty " wizniów politycznych, poczBo kieBkowa w[ród wizniów poczucie solidarno[ci, zaznaczyBo si my[lenie ogólnymi kategoriami obozu i zaczB si wyksztaBca wspólny front przeciwko obozowym gn-bicielom. Coraz szerzej byBo reprezentowane przekonanie, |e opór przeciwko nim mo|e przynie[ wszystkim wizniom pozytywne rezultaty